درمان قوز کمر و پشت

کلمه قوز کمر که ممکن است کیفوز نیز نامیده شود، میتواند با معادل اصطلاح پزشکی این کلمه اشتباه گرفته شود زیرا کیفوز به انحنای ستون فقرات هم گفته می شود. در حقیقت حتی افرادی هم که سالم هستند دچار انحنای قوز کمر هستند ناحیه میانی مفصل کمر یعنی ستون مهره های ناحیه قفسه سینه درحالت طبیعی به سمت بیرون انحنا دارد که به این انحنا قوز پشت گفته میشود، اگر چه انحنای بیش از حد در این ناحیه غیرطبیعی است و به آن هایپر کیفوز (قوز کمر یا قوز پشت)، قوز کمر و پشت مشکل ساز، قوز های کمر غیرطبیعی گفته میشود.اگر چه در صورتیکه ستون مهره های ناحیه گردن یاناحیه تحتانی مفصل کمر دچار انحراف قوز پشت به هر میزانی شود این انحراف غیرطبیعی است. به انحنای ستون مهره های ناحیه گردن و ناحیه تحتانی مفصل کمر لوردوزیس گفته میشود. لوردوز انحنای این نواحی به داخل است. اکثر افراد فکر میکنند که قوز کمر غیرطبیعی یا انحنای ستون فقرات فقط میتواند باعث کمر درد شود اما مشکلات بیشتری هم برای فرد ایجاد میکند انحنای ستون فقرات میتواند عملکرد فرد را بامشکل مواجه کند و بسیار دردناک باشد. برای درمان قوز کمر و پشت راه های درمان مختلفی وجد دارد که در ادامه مقاله به آن پرداخته شده است.

انواع

انواع انحنای غیرطبیعی ستون فقرات و قوز کمر عبارتست از:

• از لحاظ ساختاری: این اختلال یک نقص واقعی درقسمتی ازستون مهره ها است مثلا بیماری قوز کمر شوئرمن یک نوع از اختلالات در ساختار است که میتواند دربزرگسالان اتفاق بیفتد  و این اختلال زمانی ایجاد میشود که بخش های جلویی ستون مهره ها به سرعت بخش های پشت رشد نمیکند و در نتیجه قوز کمر به جای حالت طبیعی خود به شکل قوز ایجاد میشود
• از لحاظ شکل ظاهری و حالت مفصل: این قوز کمر ناشی از حالت های نامطلوب قرارگیری بدن در موقعیت های مختلف ایجاد میشود قوز کردن دائمی میتواند باعث انحنای ستون فقرات میشود

علائم

در صورتیکه دچار انحنای غیرطبیعی ستون فقرات شوید یکی از ساده ترین راه های تشخیص علائم قوز کمر گرد شدن پشت است انحنای بیش از حد در ناحیه بالای ستون فقرات باعث  ایجاد قوز پشت میشود. علاوه بر این گرد شدن پشت با علائم دیگری همراه است:

1. بروز کمر دردهای خفیف و شدید
2. بروز کمر درد همراه باحرکت
3. خستگی
4. ضعف و سختی در ستون مهره ها
5. متمایل شدن سر به جلو
6. بروز درد سینه و اشکال در تنفس در موارد شدید
7. بروز تفاوت در ارتفاع شانه
8. گرفتگی همسترینگ(ماهیچه هایی که درپشت ران قراردارد)

علت

دلایل زیادی باعث بروز قوز کمرمیشود باشناسایی دلایل بروز قوز کمر میتوان نوع انحنای ستون فقرات را تشخیص داد. همانطور که قبلا گفته شد دو نوع قوز کمر وجود دارد:

1. قوز کمر ناشی ساختار
2. قوز کمر ناشی از حالت قرار گیری مفصل
3. گودی کمر باعث عدم تعادل در ستون فقرات می شود، بدن این عدم تعادل را با انحنایی رو به بیرون در قسمت بالای ستون فقرات جبران می کند تا فشار کمتری به ناحیه تحتانی کمر وارد شود.

علت ناشی از حالت قرارگیری مفصل

شناسایی و فهم علت قوز کمر بسیارساده است حالت های ناصحیح قرارگیری بدن مانند قوزکردن میتواند منجر به گردشدن ناحیه فوقانی مفصل کمرشود. در صورتیکه تلاش کنید می توانید این انحنا را اصلاح کنید فقط کافی است که مفصل کمر خود را همیشه صاف نگه دارید و حالت های مطلوب آنرا حفظ کنید.

علت ناشی ازاختلالات ساختاری

این نوع از انحنا با تغییر حالت بدن قابل درمان نیست. قوز کمر ناشی از مشکلات متفاوت در ساختار ستون مهره‌ها است و با نوع قوز کمر قبلی متفاوت است. یکی از انواع آن، قوز کمر مادرزادی است که به صورت غیرطبیعی در ستون فقرات از زمان تولد کودک شکل می‌گیرد. افرادی که به این نوع قوز کمر مبتلا هستند، از لحظه تولد نقص یا تشکیل نامناسب در یکی از بخش‌های ستون فقرات خود دارند و به قوز کمر و انحنای غیرطبیعی در ستون فقرات مادرزادی یا قوز کمر اولیه معروفند، زیرا با اختلالات دیگری همراه نیستند.

در صورتی که ستون مهره فرد در دوران رشد به درستی شکل نگیرد، به دلیل رشد نامناسب در ساختارها، انحنای ستون فقرات ایجاد می‌شود که نوع دیگری از اختلال در رشد ساختارهاست. قوز کمر شوئرمن یا بیماری شوئرمن نیز به این نوع قوز کمر اشاره دارد و به آن قوز کمر اولیه نیز می‌گویند، زیرا با اختلالات دیگری همراه نیستند. هنوز دلیل دقیق بروز بیماری شوئرمن توسط جامعه پزشکی کشف نشده است، اما اعتقاد بر آن است که مشکل مادرزادی با ریشه در خانواده دارد. قوز کمر شوئرمن می‌تواند در زمانی که بخش‌های داخلی ستون مهره به سرعت بخش‌های پشتی آن رشد نمی‌کنند، شکل بگیرد. پزشکان مشاهده کرده‌اند که برخی از کودکان در سن 12 تا 15 سال، به خصوص در دوره رشد استخوان‌ها، به این نوع قوز کمر مبتلا می‌شوند. عوامل دیگری که می‌توانند منجر به بروز بیماری شوئرمن شوند، شامل اختلال در رشد استخوان‌ها، قد و وزن است. قوز کمر ناشی از رشد ساختارها به دلیل مشکلات دیگری در ستون مهره‌ها شکل می‌گیرد و به آن قوز کمر ثانویه می‌گویند. تعدادی از اختلالات که باعث ایجاد قوز کمر ثانویه می شود در ادامه ذکر شده است:

1-  بروز اختلال در بافت های اتصال

2-  اختلالات غدد

3-  عفونت

4-  اختلالات عضلات

5-  اختلالات نوروفیبروماتوسیس (Neurofibromatosis)

6-  بیماری پاژه

7-  بیماری فلج اطفال

8-    اسپینا بیفیدا (Spina bifida) یا بیرون زدگی نخاع

9-  تومور

دلایل دیگر بروز قوز کمر ثانویه شامل موارد زیر است:

بیماری های فرسایش مفاصل

با گذشت زمان و افزایش سن قسمت های مختلف بدن فرسوده میشود و از بین میرود زمانیکه این اتفاق رخ دهید این نواحی به درستی کارنمی کنند. فرسوده شدن مفاصل باعث ایجاد قوز کمر و انحنای ستون فقرات میشود دو بیماری فرسوده کننده رایج است که باعث بروز قوز کمر ثانویه میشود عبارتند از:

1-  بیماری آرتروز

2-  بیماری فرسوده شدن دیسک و پوکی استخوان

اختلالات دیگر شامل ضربه، شکستگی بخش های پشتی ستون مهره ها ، شکستگی مهره کمر ، پارگی لیگامنت های پشتی،از بین رفتن حمایت کننده ماهیچه ها و شستگی های فشرده میتواند باعث ایجاد قوز کمر شود.

تشخیص

در صورتیکه از حالت غیرطبیعی انحنای مفصل کمر فرزندتان نگران هستید به پزشک مراجعه کنید فقط پزشک میتواند بروز اختلال قوز کمر و انحنای غیرطبیعی ستون فقرات را تشخیص دهد. در حین معاینه پزشک ممکن است سوالاتی راجع به وضعیت کامل سلامتی بدن بپرسد و بیمار را به صورت فیزیکی معاینه کند. معاینه پزشک شامل 3 مرحله است:

1-معاینه فیزیکی: در این مرحله پزشک مفصل کمر و ستون مهره ها را به صورت فیزیکی معاینه میکند وحالت غیرطبیعی مفصل را ارزیابی میکند

2-تست خم شدن به جلو: در این تست پزشک از بیمار درخواست میکند که از ناحیه کمر به سمت جلو خم شود. با این کار انحنای ستون فقرات مشخص تراست و پزشک میتواند گرد شدن آنرا یا انحنای زاویه دار را ارزیابی کند به انحنای زاویه دار بدشکلی (gibbus) گفته میشود. هنگام خم شدن راحت تر میشود این بدشکلی را مشاهده کرد برای پزشک مشاهده قوز پشت زمانیکه به سمت جلو خم می شوید آسان تر است، قوز کمر انحنای غیرطبیعی در ناحیه قفسه سینه و ستون مهره های مفصل کمر است.

3-تست میزان حرکت مفصل: پزشک هم چنین از بیمار در خواست میکند به جلو، عقب، طرفین خم شود و بچرخد افرادی که دچاراختلال قوز کمر باشند برایشان انجام چنین حرکاتی دشوار است.

4-کنترل سیستم اعصاب بدن: در مرحله بعد پزشک سیستم اعصاب بدن را ارزیابی میکند سیستم اعصاب بدن شامل مغز، نخاع وعصب هایی که در بدن امتداد دارند است.

5-تست های عکس برداری: با انجام تست اشعه ایکس در حالت ایستاده، خوابیده پزشک میتواند ستون مهره ها را از ابعاد مختلف از قسمت پشت و کنار مشاهده کند در صورتیکه پزشک اختلال عصب را برای شما تشخیص داد تست دیگری به نام ام آرآی را به شما توصیه میکند تست ام آر ای تصاویری واضحی ازجزئیات مفصل در اختیارپزشک قرارمیدهد و پزشک میتواند همه ساختارهای ستون مهره ها را مشاهده کند و قوز کمر را تشخیص دهد.

درمان

اگر فرد مبتلا به قوز پشتی همچنان در حال رشد باشد، ممکن است پزشک معالج از بریس های خاصی (قوزبند) برای بر طرف کردن قوز پشت استفاده کند.استفاده از این بریس ها معمولا تا زمان اتمام رشد در پایان بلوغ ادامه می یابد.

اگر زاویه قوس ستون مهره بیش از 75 درجه باشد، معمولا از جراحی برای درمان قوز پشتی استفاده می شود. در ادامه روش های درمان قوز کمر آورده شده است. پزشک معالج با توجه به شرایط شما بهترین روش را برایتان تجویز خواهد کرد:

دارو

در صورتی که به دلیل انحراف ستون مهره‌ها یا قوز کمر دچار درد شده‌اید، می‌توانید از داروهای مختلفی استفاده کنید که به شما در کاهش درد کمک می‌کنند. افرادی که به هر دو نوع قوز کمر ناشی از رشد غیرطبیعی ساختار و قوز کمر ناشی از حالت ناصحیح قرارگیری بدن مبتلا هستند، با مصرف داروها می‌توانند به کاهش درد کمر خود کمک کنند. در هنگام مراجعه به پزشک، زمان بروز درد را به او گزارش داده و در مورد شدت درد مشورت کنید. پزشک با توجه به این اطلاعات، برای درمان و کاهش درد به شما کمک خواهد کرد.

هنگامی که به پزشک مراجعه می‌کنید، باید او را در مورد مصرف داروهای گیاهی یا مکمل غذایی مطلع کنید تا هرگونه عوارض جانبی یا واکنش غیرطبیعی داروها در بدن شما جلوگیری شود. در ابتدا، پزشک ممکن است مصرف داروهای بدون نسخه را به شما توصیه کند. این داروها ضعیف‌تر از داروهای تجویزی هستند. اگر این داروها باعث کاهش درد و کنترل علایم قوز کمر شوند، نیازی به مصرف داروهای قوی‌تر نیست. با این حال، اگر داروهای بدون نسخه تاثیری در کاهش درد و درمان نداشته باشند، پزشک ممکن است داروهای قوی‌تری را به شما تجویز کند. پزشک مناسب‌ترین و موثرترین دارو را برای کاهش درد و کنترل علائم قوز کمر به شما توصیه خواهد کرد.

قوز بند (بریس)

قوز بند برای درمان قوز کمر ناشی از رشد غیرطبیعی استخوان مخصوصا قوز کمر شوئرمن موثر است، قوز بند برای رفع قوز پشت ناشی از حالت ناصحیح ستون مهره ها استفاده نمیشود. اما برای درمان تعدادی از شکستگی های ستون مهره ها به کار میرود. بریس میتواند به کنترل درد کمک کند و باعث کاهش روند پیشرفت انحنای ستون مهره ها شود و یا آنرا متوقف کند. قوز بند باعث جلوگیری از انجام جراحی در آینده میشود و برای صاف نگهداشتن مفصل کمر و ستون مهره ها، حفظ شانه ها به سمت عقب وکاهش فشار روی ستون مهره ها طراحی شده است با استفاده از بریس در قوز کمر شوئرمن مهره ها بهتر میتوانند رشد کنند ناحیه جلوی مهره ها میتواند مانند قست های پشت رشد کند انواع مختلفی از قوز بند ها وجود دارد که پزشک با دقت بهترین و مناسبترین بریس را برای هر بیمار تجویز میکند، بریس ها را میتوان برای  ایجاد راحتی بیشتری به صورت سفارشی تهیه کرد. پزشک و پرستار بیمار را برای نحوه استفاده از قوز بند راهنمایی میکنند. مثلا قوز بند را تا چه مدت استفاده کنید و بیمار چند روز، چند هفته و چند ماه به این قوز بند نیاز دارد. در ابتدا بیمار باید بریس را بیشتر از20 ساعت در روز یاحتی استفاده کند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی از روش‌های درمانی اصلی برای کاهش قوز کمر است. این روش به ویژه برای درمان قوز کمرهایی که ناشی از حالت نادرست قرارگیری مفصل هستند، بسیار موثر است. تخصصی در فیزیوتراپی به شما نحوه صحیح قرارگیری بدن در موقعیت‌های مختلف را آموزش می‌دهد و به استقامت عضلات و ماهیچه‌های ستون مهره کمک می‌کند.

استفاده از درمان‌های فیزیوتراپی برای درمان قوز کمر ناشی از رشد غیرطبیعی استخوان‌ها مانند بیماری شوئرمن و قوز پشت ناشی از شکستگی استخوان نیز توصیه می‌شود. این درمان‌ها به شما کمک می‌کنند تا بهبود یابید و علائم قوز کمر را کاهش دهید.

کایروپراکتیک (درمان دستی)

مراقبت های کایروپراکتیک یک درمان بدون جراحی برای رفع قوز کمر است. این روش باعث کاهش درد، سختی و مشکلات دیگر قوز کمر می شود. در صورتیکه قوز پشت و انحنای غیر طبیعی ستون فقرات به دلیل حالت های ناصحیح قرارگیری ستون مهره ها ایجاد شده باشد. متخصص کایروپراکتیک با آموزش های لازم برای اصلاح حالت های قرار گیری بدن باعث کاهش و اصلاح قوز و گردی ستون مهره ها میشود. در صورتیکه قوز کمر ناشی از قرارگیری ناصحیح مفصل نباشد مراقبت های کایروپراکتیک شامل موارد زیراست:

1-  کاهش التهابات

2-  کاهش گرفتگی ماهیچه ها

3-  کمک به حفظ سلامتی ستون مهره ها

4-  حفظ تحرک ستون مهره ها با بهبود استقامت ستون مهره ها

5-  کاهش دردهای مزمن

6-  کاهش روند فرسوده شدن ناحیه میانی مفصل کمر

7-  درمان اختلالات دیسک های ستون مهره ها

• حفظ ستون مهره ها: متخصص کایروپراکتیک با استفاده از روش حفظ ستون مهره ها که به آن تنظیم ستون مهره ها گفته میشود باعث بهبود تحرک مفصل میشود روش حفظ ستون مهره ها یک درمان دستی است که از انواع مختلفی از روش ها برای حفظ تحرک مفصل استفاده میکند. حفظ ستون مهره ها به متخصص کایروپراکتیک کمک میکند نواحی از مفصل که نشان دهنده حرکات غیرطبیعی است را ارزیابی کند. در این روش متخصص با ضربه های آرام به سرعت بافت های نرم را میکشد و سیستم اعصاب بدن را تحریک میکند تا به وضعیت طبیعی بازگردد و حرکت کند.
• حفظ ستون مهره ها با کمک تجهیزات کمکی: یکی دیگر از روش های حفظ ستون مهره ها ایجاد ضربه و کشش به این روش است. که با استفاده از یک ابزار پزشکی دستی فشارهایی را روی ستون مهره ها ایجاد میکند. درمان های دستی در بعضی از مواقع علاوه بر رفع قوز کمر برای درمان آسیب دیدگی های لیگامنت ها و ماهیچه ها هم استفاده میشود.
• درمان نقاط ماشه ای (تریگر پوینت): این روش به متخصص کایروپراکتیک کمک میکند تا بتواند نقاط دردناک و گرفته شده در ماهیچه ها را شناسایی کند پزشک با ایجاد فشارهای مستقیم بر روی این نواحی باعث کاهش فشار ایجاد شده در مفصل به دلیل قوز کمر میشود.
• کشش مفصل با دست و مقاوم کردن مفصل: این روش باعث کاهش علائم قوز کمر میشود انرژی درمانی ماهیچه ها و روش های آسیب شناسی استخوان نمونه هایی از درمان ها ایجاد مقاومت با دست در مفصل است.
• استفاده از تجهیزات کمکی برای درمان بافت های نرم: این روش باعث درمان هرگونه آسیب دیدگی دربافت های نرم مفصل میشود متخصص کایرورپراکتیک با استفاده از روش گرسون (Graston) که از تجهیزات کمکی استفاده میشود و ضربه های آرامی روی ماهیچه آسیب دیده ایجاد میشود باعث درمان قوز کمر میشود. متخصص کایروپراکتیک ممکن است از درمان های دیگر برای کاهش التهابات ناشی از قوز کمر استفاده کند.
• تحریک الکتریکی ماهیچه ها: از طریق این روش امواج الکتریکی ضعیفی برای تحریک ماهیچه ها به بدن فرستاده میشود و باعث کاهش التهابات ناشی از قوز کمر میشود.
• اولتراسوند یا فرا درمانی: این روش به کاهش گرفتگی، سختی و درد ماهیچه ها کمک میکند. این روش با فرستادن امواج صوتی به ماهیچه ها باعث ایجاد گرما در این بافت ها میشود و جریان خون را افزایش و باعث کاهش کمر درد ناشی از قوز پشت می شود.علاوه بر موارد فوق پزشک کایروپراکتیک ممکن است تمرینات ورزش برای قوز پشت و حرکات اصلاحی را برای بازگشت حرکات طبیعی به مفصل به بیمار توصیه کند. او تمریناتی را به بیمار برای کنترل علائم ناشی از اختلال قوز کمر آموزش میدهد.

بروز قوز کمر علاوه بر ظاهر نامطلوب عوارضی هم مانند کمر درد دارد، بنابراین در صورت مشاهده هر گونه علائم مربوط به بیماری قوز پشت به پزشک مراجعه کنید تا با توجه به وضعیت شما بهترین درمان را برای رفع قوز کمر برایتان تجویز نماید، مانند فیزیوتراپی، ورزش برای درمان قوز کمر، حرکات اصلاحی و … . این درمان های نیاز به پیگیری و همکاری بیمار دارد بنابراین در صورت تجویز آنها از سوی پزشک باید همکاری لازم جهت انجام کلیه مراحل آن را داشته باشید.

پیشگیری

قوز کمر مادرزادی و شوئرمن، هر دو، ناشی از وجود مشکل ساختاری در مهره‌ها هستند و از این رو از جلوگیری کامل از این انواع قوزکمری‌ها غیرممکن است. استفاده از بریس (بند پشتی) و انجام حرکات اصلاحی، پیشرفت قوز پشت شوئرمن را به طور آرام و پیوسته کاهش می‌دهد. با این حال، می‌توان با استفاده از فیزیوتراپی و انجام حرکات اصلاحی تقویت کننده عضلات کمر و پشت، قوز کمر را جلوگیری کرده یا شدت آن را کاهش داد. این روش‌ها به شما کمک می‌کنند تا عضلات قوی‌تری در این ناحیه پیدا کنید و بهبود یابید.

اکثر بیماران مبتلا به قوز پشت بدون جراحی و با ترکیب روش های فیزیوتراپی، ورزش برای قوز پشت و دارو نتایج خوبی را در درمان قوز کمر به دست می آورند. حتی در موارد شدیدتری که در نهایت انجام عمل جراحی ضرورت می‌یابد، تقریباً تمام بیماران می‌توانند فعالیت‌های معمول خود را بدون هیچ محدودیتی پس از سپری شدن دوره بهبود از سر بگیرند. چگونگی درمان قوز کمر در کودکان نیز بستگی به شدت و نوع قوز پشت دارد، اما در اکثر موارد بدون نیاز به جراحی این مشکل برطرف می شود.