ستون فقرات کمری شامل پنج قسمت مهره در کمر می شود. عصب هایی که از طناب نخاعی خارج می شوند و از کانال ستون فقرات عبور می کنند، از طریق دهانه هایی که در طرفین مهره ها قرار دارند و روزنه نامیده می شوند خارج می گردند. این عصب ها حواس را از کفل و اندام تحتانی از طریق طناب نخاعی به مغز ارسال می کنند و سیگنال های محرک را از مغز به اندام تحتانی می فرستند تا پا، انگشت پا و مفاصل اندام تحتانی به حرکت در بیایند. تنگی کانال نخاعی کمری بیماری است که در آن کانال نخاعی (تنگی مرکزی) یا یک یا چند سوراخ بین مهره ای (تنگی سوراخ بین مهره ای) تنگ می شود. در صورتی که میزان تنگی کانال نخاعی قابل توجه باشد، باعث فشردگی طناب نخاعی و عصب های نخاعی می شود که علائم دردناکی از قبیل کمر درد، درد باسن و پا را به همراه دارند. همچنین این مساله باعث بی حسی می شود که با راه رفتن تشدید می شود و با استراحت بهبود پیدا می کند.
علائم و نشانه ها
- کمر درد
- ضعف، بی حسی، درد و احساس کرختی در پا
در اغلب موارد، علائم تنگی کانال نخاعی زمانی که فرد بنشیند یا به سمت جلو خم شود، بهبود پیدا می کند. عموما، احساس درد با راه رفتن مستمر شدت پیدا می کند و با استراحت کردن تسکین پیدا می کند. ایستادن و خم شدن به سمت عقب باعث تشدید علائم می شود. بیماران اغلب مواقع نمی توانند مسافت های طولانی را پیاده طی کنند و اغلب اعلام می کنند که وقتی با کمک یک واکر یا چرخ دستی در حین راه رفتن به سمت جلو خم می شوند، علائم آنها بهبود پیدا می کنند. علائم عموما با گذشت زمان شدت پیدا می کند. علت این مساله این است که آرتریت دژنراتیو یک بیماری پیشرونده است که به تدریج با گذشت زمان شدت بیشتری پیدا می کند. در صورتی که عوارض تنگی کانال نخاعی کمر درمان نشود، فشار روی عصب ها ممکن است منجر به افزایش ضعف و ناتوانی پا شود.
علت
دلایل گوناگونی را می‌توان برای تنگی کانال نخاع برشمرد.شایع ترین علت تنگی ستون فقرات کمری بیماری آرتریت دژنراتیو و بیماری دژنراتیو دیسک است. بیماری آرتریت، همانند مفاصل دیگر بدن، معمولا در ستون فقرات به عنوان بخشی از فرآیند پیری و در نتیجه پوکی استخوان ایجاد می شود. این کار منجر به از بین رفتن غضروف بین استخوان های مفاصل، شکل گیری اسپرز استخوان (زائده استخوانی)، کاهش ارتفاع دیسک های بین مهره های کمر (بیماری دیسک دژنراتیو که همچنین اسپوندیولیز نامیده می شود) و رشد بیش از حد رباط ها می شود. تخریب بیشتر دیسک های کمری ممکن است موجب لغزیدن یک مهره بر روی مهره دیگر شود که به این فرآیند لغزش مهره گفته می شود. این فرآیندها باعث کاهش فضای نرمال موجود برای عصب ها در کانال نخاعی می شود و منجر به فشار مستقیم بر بافت های عصب می گردد و علائم تنگی کانال نخاع کمری را بوجود می آورد. این بیماری همچنین با بیماری های دیگری که باعث کاهش فضای کانال نخاعی یا سوراخ های بین مهره ای می گردند، مانند عفونت و تومور به وجود می آید.
تشخیص
پس از صحبت در مورد علائم و سابقه پزشکی، پزشک کمر شما را معاینه می کند. این کار با بررسی کمر و فشار وارد کردن روی نواحی مختلف به منظور تشخیص درد است. پزشک ممکن است برای بررسی محدودیت ها یا درد از شما بخواهد که به سمت جلو، عقب و پهلو خم شوید. آزمایشات دیگری که برای تشخیص تنگی کانال نخاعی کمر مورد استفاده قرار می گیرند از قرار زیر هستند:
- عکسبرداری با اشعه ایکس: اگر چه عکس های گرفته شده با اشعه ایکس تنها استخوان ها را نشان می دهد، به تشخیص تنگی ستون فقرات کمری کمک می کنند. عکس های اشعه ایکس تغییرات ناشی از افزایش سن مثل کاهش ارتفاع دیسک یا اسپرز استخوان را نمایش می دهد. عکس های اشعه ایکسی که در حین خم شدن شما به سمت جلو و عقب گرفته می شود بی ثباتی مفاصل شما را نشان می دهند. این عکس ها همچنین تحرک بیش از حد را نشان می دهند. به این وضعیت لغزش مهره گفته می شود.
- ام آر ای: در این آزمایش تصویر برداری تصاویر بهتری از بافت های نرم مثل عضلات، دیسک، عصب و طناب نخاعی بدست می آید. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی ( ام آر آی ) آزمایشی است که در آن از میدان مغناطیسی و پالس‌های انرژی امواج رادیویی به منظور تصویربرداری از اندام‌ها و ساختارهای داخل بدن استفاده میشود. در بسیاری از موارد، ام آر آی اطلاعات متفاوتی را از ساختار داخلی بدن در مقایسه با آنچه که با اشعه ایکس، سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن مشاهده میشود، ارائه می‌دهد. ام آر آی همچنین مشکلاتی را که نمی‌توان با سایر روش‌های تصویربرداری مشاهده کرد، نشان می‌دهد.
- آزمایشات دیگر: در آزمایش تصویر برداری سی تی اسکن تصاویر متقاطع از ستون فقرات شما گرفته می شود. پزشک شما همچنین تقاضای گرفتن میلوگرام را نیز می دهد. در این روش، رنگ به ستون فقرات تزریق می شود تا عصب ها واضح تر دیده شود. این کار به پزشک کمک می کند تا فشرده شدن عصب ها را در اثر بیماری تنگی کانال نخاعی کمر تشخیص دهد.
درمان بدون جراحی
درمان های بدون جراحی برای بیماری تنگی کانال نخاعی کمر شامل موارد زیر می باشد:
دارو
پزشک برای کنترل درد مرتبط با تنگی کانال نخاع کمری، داروهای زیر را تجویز می کند:
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی: این داروها به تسکین درد و کاهش التهاب کمک می کنند. بعضی از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن را می توان بدون نسخه از داروخانه ها تهیه کرد.
- داروهای شل کننده عضلات: داروهایی مثل باعث تسکین اسپاسم عضلانی می شود که گاهی اوقات با تنگی کانال نخاعی کمری بوجود می آید.
- داروهای ضد افسردگی: مصرف شبانه داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مثل آمی تریپتیلین باعث تسکین کمر درد مزمن می شود.
- داروهای ضد تشنج: بعضی از داروهای ضد تشنج مثل گاباپنتین و پرگابالین برای کاهش کمر درد ناشی از آسیب دیدگی عصب ها مورد استفاده قرار می گیرند.
- قرص های مسکن شبه مخدر: داروهایی مثل اکسی کدون و هیدروکودون شامل موادی مرتبط با کدئین هستند و اعتیاد آور می باشند.
تزریق
ریشه های عصب در نواحی که دچار گرفتگی می گردند، ملتهب می شود. تزریق کورتیکواستروئید به فضای دور قسمت تنگ شده مجرا به کاهش التهاب و رفع فشار ناشی از تنگی کانال نخاع کمری کمک می کند. با این حال، تزریق چندین باره استروئیدها باعث ضعف استخوان ها و بافت های همبند اطراف می شود، بنابراین در طول سال، تعداد تزریق اندکی را می توانید انجام دهید.
فیزیوتراپی
هدف فیزیوتراپی در تنگی کانال نخاع کمری کاهش درد کمر و امکان از سرگیری فعالیت های روزمره برای شما است. فیزیوتراپی مخصوص تنگی ستون فقرات کمری شامل درمان با استفاده از ابزارهای مکانیکی یا فیزیکی مثل حرکات ورزشی یا گرما درمانی است. فیزیوتراپی باعث کاهش درد در بافت های نرم ( عضلات، رباط ها و تاندون ها)، بهبود عملکرد و استحکام عضلات می شود. فیزیوتراپیست این روش های درمانی را ارائه می کند و همچنین برای بهبودی آموزش ها، دستورالعمل ها و پشتیبانی هایی را عرضه می کند.
ورزش و حرکات اصلاحی
بهترین ورزش ها برای تنگی کانال نخاع کمری ورزش هایی هستند که شامل حرکات نرم هستند و کم فشار می باشند. از نمونه این ورزش ها می توان به شنا، دستگاه تمرین الپتیکال (اسکی فضائی) و پیاده روی است. خم شدن به سمت جلو روی دوچرخه باعث باز شدن کانال نخاعی می شود و به صورت موقت به کاهش فشار روی عصب های نخاعی کمک می کند. یکی از حرکات کششی که برای این بیماری مفید است حرکت کششی ساق پا است. این حرکت ورزشی به شما کمک می کند تا کانال نخاعی خود را باز کنید و می توانید آن را صبح ها وقتی از خواب پا می شوید و شب ها وقتی به رختخواب می روید انجام دهید. به پشت بخوابید طوری که پاهای شما به صورت صاف کف زمین قرار داشته باشد. پای خود را به سمت بالاتنه بکشید و دست هایتان را روی زانوهای خود قرار دهید. زانوها را به سمت سینه بکشید، به طوری که در قسمت کمر کشش را احساس کنید. به مدت ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این وضعیت باقی بمانید و سپس پای خود را رها کنید. این ورزش را دوبار تکرار کنید. یکی از حرکات ورزشی مفید دیگر حرکت خوابیدن به پشت با پاهای باز است. این حرکت ورزشی باعث استحکام عضلات کمر و ستون فقرات می شود. به منظور انجام این کار، به پشت خود بخوابید و پاهای خود را باز کنید. دست های خود را صاف کنید، به طوری که کف دست ها به طرف پایین باشد. به آرامی پای راست خود را از روی زمین بلند کنید و سه تا چهار اینچ از زمین فاصله دهید. در حین اینکه پای راست خود را پایین می آورید، پای چپ خود را بالا ببرید. به مدت ۳۰ ثانیه این حرکت را ادامه دهید و بر روی عضلات کمر خود کار کنید. به مدت ۳۰ ثانیه استراحت کنید و سپس این حرکت ورزشی را از سر بگیرید. این حرکت ورزشی را چهار دست انجام دهید. این نرمش برای رفع تنگی کانال نخاعی کمر مفید می باشد.
طب سوزنی
طب سوزنی برای تسکین کمر درد در موارد خفیف تا متوسط تنگی کانال نخاع گردن و کمر موثر است. اگر چه این روش بسیار ایمن است، موفقیت بلند مدت این روش درمانی به صورت علمی مورد تایید قرار نگرفته است.
کایروپراکتیک
کایروپراکتیک عموما روش بی خطری است و به تسکین درد کمک می کند. در صورتی که بیمار مبتلا به پارگی دیسک یا پوکی استخوان است، این روش با دقت بیشتری باید صورت بگیرد. در این موارد، ماساژ ستون فقرات باعث تشدید علائم و بوجود آمدن آسیب دیدگی های دیگر می شود. تنظیم کاریروپراکتیک باعث تعادل سیستم عصبی، به حرکت درآوردن مجدد مفاصل و در اغلب مواقع کاهش علائم تنگی کانال نخاع کمر می شود. استفاده از برنامه های ورزش های خمشی در کنار تنظیم کایروپراکتیک نتایج موفقیت آمیزی را به بار داشته است. میزان تاثیرگذاری کایروپراکتیک در بهبود تنگی ستون فقرات کمر به عوامل مختلفی بستگی دارد. در حین انتخاب این روش درمانی تنگی کانال نخاع کمر، محدودیت زمانی و تجهیزاتی را باید در نظر گرفت.
درمان جراحی
یکی از راه های درمان تنگی کانال نخاعی کمر در صورتی که روش های درمان غیرجراحی جواب ندهند، جراحی می باشد. روش های جراحی مختلفی برای درمان تنگی ستون فقرات کمری وجود دهد. هدف از جراحی رفع فشار از طناب نخاعی و ریشه های عصب است. رفع فشار شامل برداشتن و تراشیدن هر چیزی می شود که باعث ایجاد فشار می شود. جراح در مورد بهترین روش های جراحی با شما صحبت می کند و در مورد مزایا و عوارض جانبی آن توضیح می دهد. این روش ها شامل موارد زیر می باشد:
- لامینکتومی: روش جراحی شایعی است که برای درمان تنگی کانال نخاع کمری مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش جراحی تیغه قوس مهره ای برداشت می شود تا فضای بیشتری در کانال نخاع برای عصب ها ایجاد شود. در صورتی تنها بخشی از تیغه قوس مهره ای برداشته شود، به این روش جراحی لامینکتومی رفع فشار نامیده می شود.
- دیسککتومی: در روش جراحی دیسککتومی یک بخش یا کل یک دیسک، مانند پارگی دیسکی که باعث فشرده شدن ساختارهای عصبی می شود، برداشته میشود.
- روش های جراحی همجوشی: این روش ها برای ثابت کردن ستون فقرات انجام می شود و با روش های جراحی دیگری مثل دیسککتومی ترکیب می شود. پیچ و پلاک کردن و همجوشی (پیوند استخوان) دو یا چند مهره را به هم متصل می کنند. روش های جراحی که در بالا به آنها اشاره شد شایع ترین روش های جراحی برای رفع تنگی کانال نخاعی هستند اما ممکن است پزشک جراح روش جراحی دیگری را توصیه کند.
تنگی کانال نخاعی گردن و کمر علاوه بر علت های ذکر شده به صورت مادرزادی نیز می تواند وجود داشته باشد. اکثر بیماران با راه ها و روش های درمان بدون جراحی بهبود پیدا می کنند و فقط تعداد کمی از بیماران که علائم و نشانه های بیماری در آنها به روش های درمانی مقاوم است نیاز به جراحی پیدا می کنند.
