هدف رادیوفرکانسی ابلیشن طولانی‌تر کردن مدت تسکین دردی است که از طریق درمان بلوک عصب شاخه میانی یا تزریق به مفاصل فاست به دست آمده است. عموماً، رادیوفرکانسی ابلیشن درد کمر را تا مدت ۶ الی ۱۲ ماه تسکین می‌دهد. از رادیوفرکانسی ابلیشن فقط زمانی استفاده می‌شود که درد بیمار با یک تزریق تسکین یافته و منبع درد هم به درستی شناسایی شده باشد.
مفاصل فاست کمری چیستند؟
مفاصل فاست (که به آن‌ها مفاصل زیگاپوفیزیال یا مفاصل Z هم گفته می‌شود) یک سری ساختارهای جفتی هستند که در پشت هر یک از مهره‌ها (استخوان‌های ستون فقرات) قرار دارند. مفاصل فاست هم، مثل مفاصل دیگر بدن، یک واحد حرکتی مؤثر را تشکیل می‌دهند که حرکت بین دو مهره را امکان‌پذیر می‌سازد. منظور از کمر، قسمت پایینی پشت است. مفاصل فاست کمری هم مثل مفاصل شانه یا زانو توسط یک کپسول احاطه شده‌اند که قسمت‌های متحرک مفصل را با مایع روان کننده می‌پوشاند.
چرا مفاصل فاست کمری دردناک می‌شوند؟
هنگامی که یک مفصل فاست آسیب می‌بیند، سیگنال‌های درد از مفاصل فاست منتشر شده و با حرکت در امتداد اعصاب حسی که شاخه‌های میانی نام دارند به نخاع رفته و سپس به مغز می‌رسند. آسیب ممکن است به غضروف (پوشش لغزنده‌ی موجود در دو سر استخوان‌ها)، کپسول، یا رباط‌های احاطه کننده‌ی مفصل که آن را به قسمت‌های دیگر ستون فقرات متصل می‌کنند وارد شود. به علاوه، ممکن است که آسیب و درد مفصل از طریق یک «عمل غیرارادی» طبیعی باعث اسپاسم (یا گرفتگی) عضله هم بشود. اینکه درد در کجا بروز کند به این بستگی دارد که کدام یک از مفاصل فاست آسیب دیده باشد. محل درد می‌تواند از کمر تا ناحیه کفل متغیر باشد.
رادیوفرکانسی ابلیشن کمری چیست؟
رادیوفرکانسی ابلیشن با استفاده از انرژی حرارتی عصب‌ها را سوزانده و مانع رسیدن سیگنال حسی به مفصل فاست درگیر می‌شود. در این نوع درمان ابتدا یک ماده بی‌حسی موضعی روی پوست کمر بیمار اعمال می‌شود و سپس پزشک با کمک روش فلوروسکوپی یک سوزن را به زائده عرضی استخوان مهره هدایت می‌کند. سوزن روی استخوان قرار می‌گیرد، یعنی جایی که عصب‌ها عموماً قرار دارند. در مرحله بعد انرژی حرارتی ارسال می‌شود تا یک ضایعه روی عصب ایجاد شده و در نتیجه سیگنال‌های درد قطع شوند.
عمل رادیوفرکانسی فاست کمری برای چه کسانی مناسب است؟
عموماً، مناسب بودن رادیوفرکانسی فاست کمری برای بیمار با انجام یک بلوک عصب شاخه میانی تعیین می‌شود. این عمل به پزشک کمک می‌کند تا محل درد و طول مدت تسکین بی‌حسی موضعی را مشخص کند. بیمارانی که بعد از بلوک عصب دردشان هیچ تغییری نمی‌کند کاندیدای مناسبی برای عمل رادیوفرکانسی کمر نیستند.
درمان رادیوفرکانسی ابلیشن کمر چه مزایایی دارد؟
- انجام درمان طی یک جلسه
- بی‌حسی موضعی
- عدم نیاز به برش پوست
- بدون دوره نقاهت؛ عموماً، بیمار می‌تواند روز بعد به سر کار خود برگردد.
- تسکین درد ۶ تا ۱۲ ماه دوام دارد، البته برای بعضی بیماران تا ۱۸ ماه دوام دارد.
- کم‌تهاجمی بودن عمل
روند درمان رادیوفرکانسی ابلیشن چگونه است؟
قبل از درمان
ابتدا با یک پزشک ملاقات خواهید کرد که خطرات احتمالی و مزایای درمان را برایتان توضیح داده و به هر پرسشی که ممکن است داشته باشید پاسخ می‌دهد. بعضی از خطرات احتمالی این درمان عبارتند از:
- عفونت
- خونریزی
- آسیب عصبی
- افزایش موقت درد
دو هفته قبل از درمان
- در صورت ابتلا به ناهنجاری‌های خونریزی یا استفاده از داروهای رقیق کننده خون مثل آسپرین، کومادین (وارفارین)، پلاویکس (کلوپیدوگرل)، تیکلید (تیکلوپیدین)، هپارین، لوونوکس (انوکساپارین)، فراگمین (دالتپارین)، آگرنوکس (دي‌پيريدامول) یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (مثل ایبوپروفن، ناپروکسن، نابومتون، دیکلوفناک، اتودولاک، ایندومتاسین، کتورولاک، ملوکسیکام، پیروکسیکام، کتوپروفن، اکساپروزین) و یا هرگونه داروی گیاهی رقیق کننده خون موضوع را با پزشک در میان بگذارید. داروهای فوق‌الذکر می‌توانند خطر عوارض خونریزی را افزایش دهند.
- اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می‌کنید، از پزشک عمومی یا متخصص قلبتان بپرسید که آیا توقف مصرف دارو برایتان خطری دارد یا خیر. او به شما خواهد گفت که وقتی زمان تزریق‌تان فرا رسید چطور باید مصرف دارو را متوقف کنید. این کار احتمال بروز عوارض خونریزی را کاهش می‌دهد.
- قبل از انجام درمان رادیوفرکانسی ابلیشن کمر تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید را به پزشک‌تان اطلاع دهید. لطفاً هرگونه تغییری در داروهایتان را با او در میان بگذارید.
- اگر در طول ۴ هفته گذشته تب یا هرگونه بیماری‌ای داشته‌اید، آنتی‌بیوتیک مصرف کرده‌اید یا در بیمارستان بستری شده‌اید موضوع را با پزشک در میان بگذارید. می‌بایست در روز انجام درمان سلامت باشید.
روز انجام درمان
- تا شش ساعت قبل از جلسه درمان چیزی نخورید و نیاشامید.
- اگر دیابت دارید و انسولین مصرف می‌کنید، می‌بایست در روز عمل دوز انسولین‌تان را کمی تغییر بدهید. پزشک‌تان به شما کمک خواهد کرد تا مقدار انسولین مصرفی‌تان را مطابق با مدتی که چیزی نمی‌خورید تنظیم کنید. داروهای دیابت خود را همراه داشته باشید تا بعد از انجام درمان آن‌ها را مصرف کنید.
- تمامی داروهایتان، خصوصاً داروهای فشار خون، را با مقدار خیلی کمی آب مصرف کنید. همه داروهایتان را همراه داشته باشید تا در صورت نیاز قبل از انجام درمان آن‌ها را مصرف کنید. لطفاً به یاد داشته باشید که: در روز انجام درمان می‌بایست فشار و قند خون شما در یک محدوده‌ی ایمن باشد.
- نیاز خواهید داشت که بعد از درمان کسی شما را به خانه برساند. لطفاً یک راننده بزرگسال مسئولیت‌پذیر را همراه خود به محل درمان ببرید.
در طول عمل چه اتفاقی خواهد افتاد؟
- درمان ۲۰ تا ۴۵ دقیقه زمان می‌برد که در تمام طول آن شما روی شکم دراز خواهید کشید.
- به شما بی‌حسی موضعی داده می‌شود. در صورت نیاز، برای کاهش ناراحتی داروی آرام‌بخشی داده می‌شود. در طول بخش زیادی از عمل هوشیار خواهید بود.
- سوزن با استفاده از هدایت اشعه ایکس به محل مناسب آن فرستاده می‌شود.
- در طول عمل، پزشک از شما خواهد پرسید که آیا احساس مورمور یا هرگونه انقباضات عضلانی دارید یا خیر. این کار به پزشک کمک می‌کند تا مطمئن شود که سوزن در محل مناسب قرار گرفته است.
- موقعی که سوزن و الکترود در محل درست قرار گرفتند، عصب با استفاده از امواج رادیویی گرم می‌شود، تا حدی که دیگر قادر نباشد سیگنال‌های درد را به مغز انتقال دهد.
بعد از انجام درمان چه خواهد شد؟
بعد از عمل
- ممکن است روی محل تزریق یک بانداژ قرار داده شود.
- به مدت حدوداً ۳۰ دقیقه در یک اتاق ریکاوری به حالت درازکش استراحت خواهید کرد.
- یک پرستار فشار خون و نبض‌تان را چک خواهد کرد. پرستار همچنین به شما خواهد گفت که بعد از ترخیص چه کارهایی باید انجام دهید.
- می‌بایست یک راننده بزرگسال قابل اطمینان شما را به خانه برساند. به هیچ وجه نباید خودتان رانندگی کنید.
کارهایی که بعد از ترخیص باید انجام دهید
- دست کم به مدت ۲۴ ساعت بعد از رادیوفرکانسی ابلیشن از رانندگی یا کار با دستگاه‌ها و ابزارهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری کنید.
- می‌توانید رژیم غذایی عادی‌تان را از سر بگیرید.
- در طول باقیمانده روز درمان، از انجام فعالیت‌های شدید جسمانی خودداری کنید.
- می‌توانید دوش بگیرید. به مدت ۴۸ ساعت از استحمام (در وان) یا نشستن در جکوزی خودداری کنید.
- می‌توانید صبح روز بعد از عمل، بانداژ را بردارید.
- اگر تا قبل از درمان داروهای رقیق کننده خون مثل آسپرین، پلاویکس، تیکلید، کومادین، هپارین یا لوونوکس مصرف می‌کردید می‌توانید مصرف آن‌ها را از سر بگیرید.
تسکین درد تا چه مدت می‌تواند دوام داشته باشد؟
عصب‌ها بعد از رادیوفرکانسی ابلیشن بازسازی می‌شوند، البته طول مدت این فرایند متغیر است. بعد از بازسازی عصب‌ها ممکن است درد بازگردد یا بازنگردد. در صورت بازگشت درد می‌توان رادیوفرکانسی ابلیشن دیگری انجام داد.
