عوامل شایعی که در افراد بالاتر از چهل سال میتوانند درد ایجاد کنند، وجود دارند. یکی از بیماریهای تخریبی مفاصل، آرتروز مفصل زانو است که در بین بیماریهای تخریبی مفاصل بدن، شایعترین آن است. خانمها نسبت به آقایان، بیشتر در معرض این بیماری قرار میگیرند. آرتروز یک بیماری تخریبی و پیشرونده در مفاصل است و به آن استئوآرتریت نیز میگویند. علاوه بر سن، عوامل ژنتیکی، نوع شغل و حرفه، چاقی، عوامل هورمونی و نژاد نیز میتوانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند. ویژگی مهم آرتروز تخریب تدریجی غضروف مفصلی است. برخی از جراحان ارتوپدی با اشاره به اثر ترمیمی هورمونهایی که از پلاکت ترشح میشود، اظهار داشتهاند که در گذشته از این موضوع آگاه نبوده و از آن استفاده نمیکردهاند، اما با تزریق پلاکت خون فرد به ناحیه مورد نیاز در بیمارانی که دچار ناراحتی مفصلی و ساییدگی غضروف بودهاند، نتایج خوبی به دست آمده است.
علت
علت آن هنوز کاملاً روشن نیست ولی آنچه کاملاً واضح و روشن است آن است که بعضی از عوامل در شدت بخشیدن و پیشرفت این بیماری موٌثر هستند .مبتلایان به آرتروز زانو حتماً باید به این نکات توجه کامل نمایند:
۱- چاقی و هرگونه اضافه وزن مسلماً باعث پیشرفت و شدت یافتن آرتروز زانو میشود. بنابراین این افراد مبتلا لازم است وزن خود را تا حد طبیعی کاهش دهند.
۲-از راه رفتن زیاد خود داری نمایید.
۳- بالا و پایین رفتن مکرر از پلّه ها و یا هر نوع سر بالایی باعث شدّت یافتن آرتروز زانو می شود از آن پرهیز نمایید.
۴- کسانی که آرتروز آن ها شدید بوده و خم شدن زانو هایشان سخت و دردناک میباشد لازم است از توالت طبی و یا فرنگی استفاده کنند.
۵- از نشستن در حالت دو زانو و یا چهار زانو بخصوص برای مدّت طولانی پرهیز نمائید.
۶- حرکات ورزشی و نرمشی مناسب که توسط فیزیوتراپ توضیح داده می شود را انجام دهید.
درمان
۱- درمان دارویی:
امروزه درمان دارویی آرتروز جنبه تسکینی دارد و داروها سبب پیشگیری یا به تاخیر افتادن تخریب غضروف و … نمیشوند.
۲- فیزیوتراپی و ورزش:
در بیماران باید برنامه ورزشی در جهت حفظ دامنه حرکت مفصل ، تقویت عضلات دور مفصل و بهبود وضعیت فیزیکی طراحی گردد.
۳- تزریق داخل مفصلی:
سابقا درمان با کورتون تزریقی به داخل مفصل بسیار رایج بود، اما به دلیل عوارض زیاد کورتون از ماده ای بنام هیالورونیک اسید استفاده شد که اثری شبیه به روغن کاری مفصل را داشت که در موارد پیشرفته خیلی موثر نبود.
۴- سلول درمانی (PRP):
با پیشرفت علم و فناوری، سلول درمانی به عنوان یک راهکار بسیار موثر و شگفتانگیز در درمان آرتروز زانو شناخته میشود. در آرتروزهای خفیف تا متوسط، سلول درمانی نتایج بسیار عالی و درمان کاملی را به ارمغان میآورد و بیماران برای سالها از درد راحت میشوند. حتی در موارد آرتروز پیشرفته که نیاز به جراحی جایگزینی مفصل دارند، سلول درمانی تأثیرات تسکیندهنده قابل توجهی دارد و به میزان 50 تا 80 درصد، درد بیماران را در طول یک سال کاهش میدهد.
نتایج
پاسخ به درمان پی آر پی (PRP) از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است و بستگی به درجه ی آسیب دیدگی دارد. بیشتر بیماران به 1-3 جلسه درمان در هر نقطه بدن پاسخ خوبی می دهند، فواصل بین جلسات 4-6 هفته در نظر گرفته می شود. بر خلاف تزریق کورتون، هیچ محدودیتی واقعی برای تعداد جلسات درمانی پی آر پی وجود ندارد چون پس از هرجلسه درمان، بازسازی بافت روی می دهد. خطرات و عوارض جانبی درمان پی آر پی بسیار ناچیز است و با تکرار درمان افزایش نمی یابد. پی آر پی در واقع دارای اثر ضد باکتریایی است، بنابراین خطر عفونت به حداقل می رسد. چون پی آر پی از خون خود فرد مشتق شده است، خطر انتقال بیماری وجود ندارد.
درمان با استفاده از فیزیوتراپی پس از ضربه (پی آر پی) باعث ترمیم بافت و بازسازی تاندونها و رباطها از طریق تحریک فاکتورهای رشد و سایر عوامل درمانی در خون میشود. این فرایند معمولاً نیاز به زمانی در حدود 4 تا 6 هفته دارد. انجام تمرینات توانبخشی ممکن است در برخی موارد لازم باشد. پیگیری منظم و بازدیدهای مرتب از پزشک درمانگر شما به شما کمک میکند تا زمان مناسبی را برای بازگشت به فعالیتهای فیزیکی عادی تعیین کنید.
تنها پس از یک معاینه جزئی می توان این را به طور قطعی مشخص کرد، اما در صورتی که شما دچار یک آسیب تاندونی یا رباطی هستید که به نظر نمی رسد به درمان های سنتی پاسخی بدهد، پی آر پی ممکن است یک گزینه برای درمان شما باشد. اگر شما بعد از عمل جراحی و یا آرتروسکوپی، همچنان دچار درد شانه یا زانو هستید، ممکن است بیمار ایده آلی برای درمان پی آر پی باشید.