شکستگی مهره‌های کمر می‌تواند از نظر شدت متفاوت باشد. برخی از شکستگی‌ها صدمات بسیار جدی هستند که در اثر ضربه پر انرژی ایجاد می‌شوند و نیاز به درمان فوری دارند. شکستگی‌های دیگر می‌توانند در نتیجه یک واقعه با اثر کمتر مانند زمین خوردن جزئی در یک فرد مسن باشند که استخوان‌های او در اثر پوکی استخوان ضعیف شده‌اند.
بیشتر شکستگی‌های ستون فقرات در ناحیه قفسه سینه (میانی) و کمر (پایین کمر) یا در اتصال دو ناحیه (اتصال توراکولومبار) اتفاق می‌افتند. درمان به شدت شکستگی و اینکه آیا بیمار آسیب‌های مربوطه دیگری دارد، بستگی خواهد داشت.
علت
شکستگی مهره‌های کمر و قفسه سینه ممکن است در اثر ضربه با انرژی بالا ایجاد شوند، مانند:
- تصادف اتومبیل یا موتورسیکلت
- سقوط از ارتفاع قابل توجه
- برخوردهای ورزشی
- اقدامات خشن، مانند شلیک گلوله
در بسیاری از مواقع، این بیماران آسیب‌های جدی دیگری نیز دارند که نیاز به درمان سریع دارد. بسته به شدت شکستگی، نخاع و یا اعصاب نیز ممکن است آسیب ببینند.
شکستگی‌های ستون فقرات ممکن است به علت نارسایی استخوان ایجاد شود. به عنوان مثال، افرادی که با پوکی استخوان، تومور یا سایر بیماری‌هایی که استخوان را ضعیف می‌کنند، مبتلا هستند، حتی با انجام فعالیت‌های روزمره‌ای مانند برداشتن چیزی، خم شدن یا سقوط از ارتفاع کوچک، ممکن است شکستگی مهره داشته باشند. این ترک‌ها ممکن است بدون علائم و ناراحتی ظاهر شوند و تا زمانی که استخوان کاملاً شکسته شود، شاید تشخیص داده نشوند.
توضیحات
شکستگی ستون فقرات انواع مختلفی دارد. پزشکان شکستگی ستون فقرات قفسه سینه و کمر را بر اساس الگوی خاص شکستگی و وجود ضایعه نخاعی طبقه‌بندی می‌کنند. طبقه‌بندی الگوی شکستگی به پزشک کمک می‌کند تا درمان مناسب را تعیین کند.
سه نوع عمده الگوهای شکستگی ستون فقرات:
- فلکشن (خمشی)
- اکستنشن (کششی)
- روتیشن (چرخشی)
الگوی شکستگی خمشی
شکستگی فشاری: در حالی که قسمت جلویی (قدامی) مهره شکسته شده و ارتفاع خود را از دست می‌دهد، قسمت پشتی (خلفی) آن شکسته نمی‌شود. این نوع شکستگی معمولاً ثابت است (استخوانها از جای خود حرکت نکرده‌اند) و بندرت با مشکلات عصبی همراه است. شکستگی‌های فشاری معمولاً در بیماران مبتلا به پوکی استخوان رخ می‌دهد.
شکستگی ترکشی محوری به معنای شکستن مهره در دو طرف جلو و عقب و به صورت افقی است. این نوع شکستگی عموماً ناشی از سقوط از ارتفاع قابل توجه و فشردگی بر روی پاها است. شکستگی ترکشی محوری می‌تواند منجر به فشرده سازی عصب شود. بعضی از این شکستگی‌ها پایدار هستند، به این معنی که استخوانها در جای خود باقی می‌مانند، در حالی که برخی دیگر به طور قابل توجهی ناپایدار هستند و به معنی خروج استخوانها از محل خود می‌باشند.
الگوی شکستگی کششی
شکستگی خمشی/ جدایی انداز. مهره به معنای واقعی کلمه جدا می‌شود . این نوع شکستگی می‌تواند در تصادف اتومبیل و در هنگام تکان شدید بالا تنه به سمت جلو باشد، در حالی که لگن توسط کمربند ایمنی لگن ثابت می‌ماند. این شکستگی به طور معمول یک شکستگی ناپایدار است.
الگوی شکست چرخشی
شکستگی فرآیند عرضی. این شکستگی غیرمعمول ناشی از چرخش یا خمیدگی شدید جانبی است که معمولا بر ثبات تأثیر نمی‌گذارد.
شکستگی – دررفتگی. این حالت یک آسیب ناپایدار است که شامل استخوان و یا بافت نرم است که در آن یک مهره، مهره مجاور را حرکت می‌دهد (جابجایی). این آسیب‌ها غالباً باعث فشرده سازی جدی نخاع می‌شوند.
علائم
شکستگی ستون فقرات قفسه سینه یا کمر باعث کمر درد متوسط تا شدید می‌شود که با حرکت بدتر می‌شود.
اگر نخاع یا اعصاب درگیر باشد، بیمار ممکن است دچار اختلال در عملکرد روده / مثانه همراه با بی حسی، گزگز یا ضعف اندام شود.
اگر شکستگی ناشی از ضربه شدید باشد، ممکن است بیمار دچار آسیب مغزی شود و از هوش برود. همچنین ممکن است آسیب‌های دیگری نیز وجود داشته باشند – به نام آسیب‌های فاصله انداز – که باعث دردی می‌شوند که با درد کمر هم پوشانی پیدا می‌کنند. در این موارد، باید فرض شود که بیمار دچار شکستگی ستون فقرات شده است، به خصوص پس از یک ضربه شدید مانند تصادف وسیله نقلیه موتوری.
معاینه پزشک
تثبیت اضطراری
بیماران مبتلا به شکستگی مهره‌های ستون فقرات صدری و کمری که به علت ضربه دچار مشکل شده‌اند، نیاز به درمان فوری دارند. ارزیابی میزان آسیب‌های آن‌ها در اولین مراجعه ممکن است دشوار باشد.
در صحنه حادثه، نیروهای امدادی EMS ابتدا علائم حیاتی بیمار، از جمله هوشیاری، توانایی تنفس و ضربان قلب را بررسی می‌کنند. پس از تثبیت علائم حیاتی، نیروهای امدادی خونریزی واضح و آسیب‌های تغییر شکل دهنده اندام را ارزیابی می‌کنند.
قبل از انتقال بیمار، تیم EMS باید فرد را از ناحیه گردن و کمر بی‌حرکت کند. تیم آسیب، ارزیابی کامل و جامعی را در اورژانس بیمارستان انجام خواهند داد.
معاینه فیزیکی
پزشک اورژانس با معاینه فیزیکی سر تا پا از بیمار ارزیابی کاملی را انجام می‌دهد. این معاینه شامل بررسی سر، قفسه سینه، شکم، لگن، اندام‌ها و ستون فقرات است.
پزشک وضعیت عصبی بیمار را ارزیابی می‌کند. این کار شامل آزمایش توانایی او برای حرکت، احساس و درک لمس همه اندام‌ها است. واکنش‌های بیمار نیز آزمایش می‌شوند تا تعیین شود که آیا آسیب به نخاع یا اعصاب فرد وجود داشته است یا خیر.
پزشک همچنین ممکن است استحکام عضلات مقعدی را بررسی کند و تشخیص دهد که بیمار قادر است مثانه خود را بدون کمک تخلیه کند یا خیر. مشکلات عملکرد روده و مثانه ممکن است نشان دهنده آسیب جدی‌تر نخاع باشند.
آزمایشات
آزمایشات تصویربرداری. پس از معاینه فیزیکی، ارزیابی رادیولوژیک مورد نیاز است. بسته به میزان آسیب دیدگی، این تست‌ها ممکن است شامل اشعه ایکس، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) و اسکن تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI) از چندین نواحی، از جمله ستون فقرات صدری و کمری باشد.
درمان
درمان شکستگی مهره‌های ستون فقرات قفسه سینه یا کمر به موارد زیر بستگی دارد:
- سایر آسیب‌ها و درمان آن‌ها
- الگوی شکستگی خاص
- اینکه آیا آسیب عصبی وجود دارد یا خیر
هنگامی که تیم آسیب شناسی سایر آسیب‌های مرگبار را رد کرد، پزشک الگوی شکستگی ستون فقرات را ارزیابی می‌کند و در صورت نیاز به جراحی ستون فقرات تصمیم‌گیری می‌کند.
الگوی شکستگی خمشی
درمان غیر جراحی. بیشتر آسیب‌های خمشی – از جمله شکستگی‌های ثابت، ترکیدگی و شکستگی‌های فشاری پوکی استخوان – با بریس برای 6 تا 12 هفته قابل درمان هستند. با افزایش تدریجی فعالیت بدنی و انجام تمرینات توانبخشی، بیشتر بیماران از مشکلات پس از جراحی‌ها جلوگیری می‌کنند.
درمان جراحی. به طور معمول جراحی برای شکستگی‌های ناپایدار شدید لازم است:
- خرد شدن قابل توجه مهره‌ها (چند قطعه استخوان)
- کاهش شدید ارتفاع مهره‌ها
- خم شدن بیش از حد به جلو یا زاویه در محل آسیب
- آسیب عصبی قابل توجه به دلیل قسمت‌هایی از مهره یا فشرده شدن نخاع توسط دیسک
- آسیب به رباط که باعث بی ثباتی ستون فقرات می‌شود
این شکستگی‌ها باید با جبران فشار کانال نخاعی (در صورت آسیب عصبی) و تثبیت شکستگی، با جراحی درمان شوند. به روش رفع فشرده سازی ستون فقرات لامینکتومی گفته می‌شود. در لامینکتومی، پزشک قوس استخوانی که قسمت پشتی کانال نخاع (لامینا) را تشکیل می‌دهد، همراه با هر استخوان یا ساختار دیگری که به نخاع فشار می‌آورد، را برمی‌دارد. لامینکتومی با ایجاد فضای اضافی برای عقب رفتن نخاع، فشار بر نخاع را کاهش می‌دهد.
برای انجام لامینکتومی، پزشک با ایجاد یک برش در پهلو یا کمر به ستون فقرات شما دسترسی پیدا می‌کند. هر دو روش امکان جلوگیری از آسیب دیدگی بیشتر در ساختارهای فشرده کننده نخاع را فراهم می‌کنند.
پس از انجام لامینکتومی، پزشک با بازسازی استخوان آسیب دیده یا قرار دادن پیچ‌هایی در بالا و پایین شکستگی، شکستگی را تثبیت می‌کند.
الگوی شکستگی کششی
درمان آسیب‌های کششی به موارد زیر بستگی دارد:
- جایی که ستون فقرات آسیب دیده است
- این که آیا استخوانها با استفاده از بریس یا گچ می‌توانند دوباره به هم متصل شوند (ریداکشن)
درمان غیر جراحی. شکستگی‌های اکستنشن که فقط از طریق مهره‌ها رخ می‌دهد به طور معمول بدون جراحی قابل درمان است. در حالی که بیمار به مدت 12 هفته از بریس یا گچ استفاده می‌کند، این شکستگی‌ها باید از نزدیک تحت نظر باشند.
درمان جراحی. در صورت آسیب به رباط‌های خلفی (پشتی) ستون فقرات، جراحی معمولاً ضروری است. علاوه بر این، اگر شکستگی بین دیسک‌های ستون فقرات اتفاق افتاده باشد، باید جراحی برای تثبیت شکستگی انجام شود.
الگوی شکستگی چرخشی
درمان غیر جراحی. شکستگی‌های فرایند عرضی عمدتا با افزایش تدریجی حرکت، با یا بدون بریس، بر اساس سطح راحتی درمان می‌شوند.
درمان جراحی. شکستگی همراه با دررفتگی در مهره‌های قفسه سینه و کمر در اثر ترومای بسیار شدید ایجاد می‌شود. آن‌ها می‌توانند آسیب‌های بسیار ناپایداری باشند که اغلب منجر به آسیب جدی نخاع یا عصب می‌شوند. این آسیب‌ها نیاز به تثبیت از طریق جراحی دارند. تعیین زمان ایده‌آل جراحی اغلب می‌تواند پیچیده باشد. جراحي معمولا به علت آسيب‌های جدی مرگبار دیگر به تاخیر می‌افتد.
فرآیند جراحی
اهداف نهایی جراحی عبارتند از:
- دست یابی به ریداکشن کافی (استخوانها را در موقعیت مناسب خود برگرداند)
- شکستگی را تثبیت کند
- فشار وارد بر نخاع و اعصاب را از بین ببرد
- امکان حرکت سریع‌تر را فراهم کند
بسته به الگوی شکستگی، پزشک ممکن است این روش را از طریق روش قدامی (جلو)، جانبی (پهلو) یا خلفی (عقب) – یا ترکیبی از هر سه انجام دهد.
در جراحی ستون فقرات، از انواع مختلفی از ابزارهای تخصصی برای استفاده استفاده می‌شود. این ابزارها شامل پیچ‌های فلزی، میله‌ها و قفس‌ها هستند که برای تثبیت ستون فقرات استفاده می‌شوند.
عوارض
عوارض مرتبط با شکستگی مهره‌های کمر عبارتند از:
- لخته شدن خون در لگن و پاها – این موارد ممکن است در اثر مدت طولانی استراحت در رختخواب یا عدم تحرک ایجاد شوند
- آمبولی ریوی – لخته خونی که آزاد می‌شود و به ریه‌ها می‌رود
- ذات الریه
- زخم‌های ناشی از فشار
عوارض خاصی نیز در ارتباط با جراحی ستون فقرات وجود دارد که عبارتند از:
- خون ریزی
- عفونت
- نشت مایع نخاعی
- خرابی ابزار
- عدم جوش خوردن
- عوارض مربوط به زخم
پزشک شما در مورد این خطرات با شما صحبت می‌کند و اقدامات خاصی را برای جلوگیری از عوارض احتمالی انجام می‌دهد. این اقدامات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان زود هنگام
- روش‌های مکانیکی (مانند جوراب‌های فشرده سازی پا) و داروها برای محافظت در برابر لخته شدن خون
- روش مناسب جراحی
- برنامه‌های بعد از عمل
