آرتروز مفصل شانه چیست؟

آرتروز شانه می تواند دردناک باشد و برای انجام فعالیت هایی مانند پرتاب توپ، برداشتن ظروف سنگین از قفسه آشپزخانه و چرخاندن فرمان اتومبیل مشکل ایجاد میکند مفصل شانه درهمه حرکات مفصل بازو نقش دارد بنابراین درد گردن و شانه بر روی انجام هر فعالیتی تاثیر می گذارد و درآنها اختلال ایجاد می کند.
معمولا آرتروز مفصل شانه با علائمی مانند درد، ضعف و محدودیت در حرکت همراه است. ساییدگی مفصل شانه انواع مختلفی دارد که رایجترین آنها آرتروز استخوان است و انواع دیگر آن آرتروزهای التهابی است که شامل بیماری روماتیسم ناشی از آرتروز و نقرس است آرتروز شانه بیماری است که باعث از بین رفتن مفصل می شود و شامل دو روند است روند اول غضروف های مفصل از بین می روند و روند دوم رشد غیرطبیعی استخوان ها که به آن استئوفیت یا جراحت استخوان گفته می شود و در مفاصل پیشرفت می کند.
درحالیکه مواردی مانند ژنتیک هم در بروز آرتروز موثراست از بین رفتن غضروف های شانه که اغلب بر اثر آسیب دیدگی در بعضی از مواقع در سنین کمتر یا فشارهای ناشی ازاستفاده بیش ازحد ازمفصل شانه هم میتواند باعث ایجاد آرتروز شود از بین رفتن غضروف ها می تواند منجر به عملکرد غیر طبیعی مفصل، شانه درد و کاهش انعطاف پذیری آن مفاصل شود.

علائم و نشانه ها

علائم آرتروز شانه به تدریج پیشرفت میکند در بعضی از مواقع علایم آرتروز شانه شبیه به این است که علائم بهبود یافته و مجدد به بدن بازگشته است در بعضی از افراد سختی مفصل و درد شانه بر اثر کمبود انجام تمرینات ورزشی و بالا رفتن سن ایجاد میشود اگر چه آتروز شانه میتواند شدید ترشود و باعث ناتوانی افراد برای انجام فعالیت های روزانه شود تشیخص به موقع و زود هنگام بیماری آرتروز و انجام فعالیت های اصلاحی و درمان می تواند باعث کاهش روند بروز علائم بیماری آرتروز شود.
ضعف و درد مفصل: ضعف و درد شانه براثر آرتروز در ناحیه گلنوهومرال که ناحیه ای در مرکز پشت شانه است ایجاد میشود ومی تواند هنگام حرکت های خفیف هم ایجاد شود افرادی که دچار آرتروزهای خفیف یا شدید در ناحیه گلنوهومرال هستند ممکن است تجربه دردهای خفیف شانه درشب که خوابیدن را برایشان بامشکل روبه رو میکند داشته باشند درد آرتروز شانه باتغییرات آب و هوایی تغییر میکند مثلا هنگام هوای سرد درد شدیدتر میشود.
سخت شدن مفصل وکم تحرکی:علاوه بردرد شانه ها یکی دیگر از علائم اصلی آرتروز شانه کاهش حرکت این مفصل است حتی حرکات غیرفعالی که با کمک یک نفرانجام شود.
گرفتگی مفصل:زمانیکه شانه دچار گرفتگی میشود حرکات شانه هم با مشکل مواجه میشود گرفتگی میتواند یکی از علایم آرتروز گلنوهومرال باشد و با صداهایی مانند تلق تلق و تق تق مفصل همراه است
صدای تلق تلق مفصل:احساس تلق تلق کردن مفصل یا شنیدن چنین صداهایی هنگام چرخش مفصل شانه میتواند نشان دهنده از بین رفتن غضروف ها و کشیده شدن استخوان ها بروی یکدیگر باشد اصطلاح پزشکی برای این عارضه تق تق کردن مفصل است
ضعیف و نحیف شدن ماهیچه ها: بسیاری ازافراد مبتلا به آرتروز ازانجام حرکات دردناک و بلند کردن اشیا خودداری میکنند همین عامل هم باعث ضعیف شدن ماهیچه ها میشود.
بی تحرکی باعث تشدید بیماری میشود: مفصل شانه بعدازیک دوره درازمدت بی تحرکی میتواند سخت شود (مثال:خوابیدن درشب) وبا انجام یک دوره کوتاه فعالیت های خفیف این درد ها بهبود میابد
درد شانه که بعد از انجام فعالیت‌های مکرر شدید می‌شود، ممکن است ناشی از علائم تورم در ناحیه مفصل شانه باشد. زمانی که آرتروز باعث ساییدگی بین استخوان‌ها و بافت‌های نرم شود، می‌تواند منجر به تحریک و تورم بافت‌ها شود. تورم در مفصل شانه در افرادی که دچار بیماری آرتروز شانه هستند، ایجاد می‌شود. اما در مفاصل دیگری از بدن مانند مفصل زانو و دست در افرادی که دچار بیماری آرتروز در این نواحی هستند، کمتر ایجاد می‌شود. در اکثر موارد (ولی نه در همه موارد)، علائم آرتروز شانه دچار افت و خیز هستند و با گذشت زمان، شدت درد افزایش می‌یابد. درد ناشی از آرتروز در مفصل شانه بعد از انجام فعالیت‌های شدید مانند ورزش تنیس یا گلف، شدیدتر می‌شود.

علت ها

دلیل اصلی بروز بیماری آرتروز مشخص نیست اما اکثر افرادی که دچار بیماری آرتروزهستند حداقل بر اثر بروز یکی ازعوامل زیر به این بیماری مبتلا شده اند:
ضربه به مفصل شانه: شکستگی استخوان شانه، جابه جایی(زمانیکه ناحیه هومرال درحفره شانه به درستی قرار نمی گیرد)،آسیب دیدگی های جدی و جراحی باعث آسیب دیدگی مفصل شانه و درنهایت منجر به بیماری آرتروز میشود علائم آن ممکن است تا چندین سال بعد ازآسیب دیگی ظاهر نشود.
فشاربروی مفصل شانه وآسیب دیدگی ها دردناک: افرادی که براساس شغل یا سبک زندگی فعالیت هایی مانند نگهداشتن اشیا سنگین بربالای سرخود، پرتاب کردن، انجام فعالیت های پر فشار و سنگین مانند قطع درختان و استفاده از چکش را انجام میدهند، میتوانند بافشارهای جزئی برروی مفصل شانه رو به روشوند و دچار بیماری آرتروزشوند.
افزایش سن: بیماری آرتروز شانه اغلب برروی افراد بالاتر از50 سال ایجاد میشود. علائم بیماری آرتروز با افزایش سن ایجاد میشود به دلیل اینکه با افزایش سن غضروف ها ازبین میروند وباعث ازبین رفتن مفصل و کاهش انعطاف آن و بروز درد شانه می شود.
بیماری ونقص مادرزادی: تنظیم نبودن صحیح استخوان ها که باعث جابه جایی استخوان های افراد میشود می تواند خطر بروز بیماری آرتروز استخوان را در این افراد افزایش دهد شرایط مادرزادی دیگرمانند اختلال در سوخت و سازبدن، نقرس یا آرتروزهای خاص می تواند خطر افزایش بیماری آرتروز را افزایش دهد.
جنس: آتروز ناحیه گلنوهومرال درخانم ها رایجتر ازآقایان است.
سابقه فامیلی و خانوادگی:بیماری آرتروز مانند ویژگی های دیگر چون رنگ مو وقد ارثی وژنتیکی است درحالیکه میزان تاثیرعوامل ژنتیکی دربروز بیماری آرتروز مشخص نیست اما بروز بیماری آرتروز در خانمهایی که مادرانشان دچاربیماری آرتروزبوده اند بیشتر از خانمهایی است که مادرانی سالم داشته اند در حالیکه موارد بالا میتواند منجربه بیماری آرتروز شود اما این عامل قطعی نیست و ممکن است افرادی بدون داشتن موارد خطری که ذکرشد دچاربیماری آرتروز شوند و افرادی هم وجود داشته باشند که ازهمه عوامل بالا برخوردارند اما به بیماری آرتروز مبتلا نیستند درصورتیکه درد شانه به صورت ناگهانی ایجاد شود ممکن است علت آن بیماری آرتروز نباشد و بر اثر عواملی مانند ضربه یا شرایط دیگر ایجاد شده باشد در صورتیکه شانه ها گرم و پوست اطراف آن قرمز رنگ شد علت آن بیماری آرتروز نیست و ممکن است علت آن عفونت یا بروز آرتروز التهابی مانند روماتیسم یاشرایط دیگرباشد.

تشخیص

برای تشخیص بیماری آرتروز در مفصل شانه شرح کامل بیمار، معاینه فیزیکی و انجام اشعه ایکس نیازاست پزشک با انجام معاینه فیزیکی علائم و نشانه ها را ارزیابی میکند این علائم شامل مواردزیر است:
1- ضعیف و نحیف شدن ماهیچه ها
2- ایجاد ضعف هنگام لمس مفصل و بروز درد هنگام فشارآوردن به مفصل
3- حرکات مفصل به صورت فعال توسط خود فرد یا به صورت غیرفعال حرکت با کمک دیگران
4- علائم آسیب دیدگی مفصل، تاندون ها ولیگامنت های اطراف مفصل
5- آسیب دیدگی قبلی
6- احساس شنیدن صدای تق تق مفصل هنگام حرکت آن
7- مشاهده عکس گرفته شده بوسیله اشعه ایکس که نشان دهنده باریک شدن فضای مفصل، تغییرات استخوانی و بروز اختلال استئوفیت است

درمان

درمان اولیه‌ی آرتروز شانه، مانند دیگر مفاصل، معمولاً درمانی غیرجراحی است

درمان های بدون جراحی

درمان های رایج برای درمان آرتروز شانه شامل موارد زیراست:
اصلاح فعالیت ها: انجام تعدادی ازفعالیت ها و تمرینات خاص میتواند باعث ایجاد اختلال درمفصل شانه شود و علت درد شانه باشد. اصلاح تعدادی ازاین فعالیت های روزانه میتواند باعث جلوگیری از این عارضه شود. پس باید از انجام دادن تعدادی از فعالیت ها مانند بلند کردن اشیاء، بریدن چوب، کایاک (نوعی قایق سواری) و فعالیت های سنگین شبیه به این فعالیت ها باید جلوگیری شود.
استراحت : هنگامیکه مفاصل سخت شده باشد ناراحتی خفیف شانه درهنگام صبح و شروع انجام فعالیت ها درمفصل ایجاد میشود. هنگامیکه با انجام فعالیت ها افراد دچار درد شانه شوند باید انجام فعالیت ها را متوقف کنند و در صورتیکه احساس درد شدید شانه مفصل به استراحت احتیاج دارد.

کاربرد کمپرس سرد وگرم

استفاده از روش گرم کردن مفصل، مانند استفاده از پدهای گرم یا حمام آب گرم به مدت چند دقیقه، می‌تواند منجر به کاهش سختی مفصل شده و انجام فعالیت‌ها را آسان‌تر کند. همچنین، استفاده از یخ برای مدت 12 تا 20 دقیقه بعد از انجام فعالیت، می‌تواند منجر به کاهش تورم و درد شانه شود. استفاده همزمان از یخ و گرما ممکن است بهبود علائم را به صورت موقت ایجاد کند. اما این روش تنها به موقتی فرونشاندن علائم درد در مفصل شانه و بهبود عملکرد مفصل در دراز مدت نمی‌شود.

 فیزیوتراپی

انجام برنامه فیزیوتراپی که هدف آن انجام تمرینات کششی ،استقامتی وحفظ تحرک مفصل است بسیارموثراست اگرچه مطالعات پزشکی محدودی برای میزان تاثیرگذاری این روش دردرمان بیماری آرتروزشانه انجام گرفته است. متخصصان فیزیوتراپی هشدار میدهند که انجام تمرینات فیزیوتراپی سنگین و شدید باعث ایجاد فشار بر مفاصل میشود و تمرینات باید به آرامی انجام شود تا بتواند برای بیماران مفید باشد.

داروها و تزریق

داروهایی که درپایین ذکرشده است میتواند باعث کاهش علائم بیماری آرتروز شانه شود پزشک و بیمار باید هنگام تجویز دارو با یکدیگر صحبت کنند پزشک باید این دارو را متناسب با سبک زندگی بیمار، شدت درد و شرایط بیمار تجویز کند همچنین باید عوارض جانبی وواکنش هایی که این داروها با ویتامین ها ومکمل های دیگر دربدن ایجاد میکند بررسی شود.
مسکن: مصرف مسکن های مانند استامینوفن (که فعالترین آن تایلنول است) دارای عوارض جانبی کمتر ودر کاهش درد شانه موثر است.
داروهای ضدالتهاب بدون استروئید: بیمارانی که دچار درد شدید شانه و درد خفیف شانه هستند با مصرف داروهای ضدالتهابی مانند آسپیرین، ایبوپروفن (آدویل)، ناپروکسین (سلبرکس) باعث کاهش التهاب و تورم که یکی ازدلائل رایج درد است می شوند تجویز داروهای موضعی مانند ژل و ولتارن، فلکتورهم درکاهش درد شانه ها موثرهستند.
مسکن های موضعی:کرم های موضعی میتوانند مستقیم برروی مفصصل استعمال شوند این کرم ها حاوی مواد ضدحساسیت مانند گیاهان زمستانی و اکالیپتوس است باعث تحریک متوقف کردن عملکرد عصب و رساندن پیام های درد از مغز به مفصل میشود این کرم ها معمولا بدون تجویز پزشک می تواند تهیه شود و در اکثر داروخانه ها موجوداست و در انواع نام ها وجود دارد، که شامل بن گی، آیسی هات، زوستریکس است این کرم ها می تواند همراه با مسکن های خوراکی استفاده شود.

تغذیه و مکمل های غذایی

گلوکوزامین وکوندوراتین سولفات دو ماده ای است که به صورت طبیعی در غضروف ها ساخته میشود در یک کلینیک در آمریکا که توسط متخصصان روماتیسم هدایت میشود تعدادی از بیماران مبتلا به آرتروز زانو از تاثیر مصرف مکمل های حاوی گلوکوزامین سولفات یا ترکیبی از گلوکوزامین سولفات و کوندروتین حکایت می کنند اکثر محقیقین معتقدند مطالعات بیشتری در مورد چگونگی تاثیر این مکمل ها در درمان علائم بیماری آرتروز نیاز است.
تزریق
دونوع تزریق برای درمان دردهای شدید ومزمن ناشی از آرتروز مفصل شانه وجود دارد 1- تزریق استروئید 2-تزریق هایلورونیک اسید
هدف ازتزریق استروئید کاهش تورم، سختی و درد شانه است
هدف ازتزریق هایلورنیک اسید لغزنده کردن مفصل شانه است هایلوروینک اسید شبیه به مواد لغزنده سینوال درمفصل که باعث لغزندگی وتحرک مفصل می شود ساخته شده است تزریق هایلورنیک اسید نوعی ازدرمان است که به آن ویسکوساپلیمنشن ((viscosupplementation گفته میشود.
میزان درجه کاهش درد شانه هر کدام از این تزریقات متفاوت است مطالعاتی برای درمان های بدون جراحی برای درمان آرتروز توسط جراحان ارتوپد در دانشگاه علوم پزشکی در آمریکا روی درمان بوسیله ویسکوساپلیمنشن انجام گرفته است در حالیکه هیچ گونه مطالعه روی درمان بوسیله استفاه ازروش تزریق استروئید انجام نگرفته است. زمانیکه این تزریقات انجام میشود بیماران متیوانند به صورت همزمان تمرینات فیزیوتراپی را انجام دهند بسیاری از متخصصین معتقدند که تزریق استروئید وهایلورونیک در مفصل گلنوهومرال باید بوسیله فلورسکوپی انجام شود فلورسکوپی یک روش تصویربرداری رادیوگرافیک است که تصاویری واقعی از مفصل بوسیله اشعه ایکسرا روی یک مونیتور به پزشک نمایش میدهد و به او کمک می کند تا بتواند تزریق را در مکان درست خود انجام دهد استفاده ازآلتراسوند یا فراوادرمانی یک روش دیگری است که باعث کمک به پزشک برای تزریق در ناحیه گلنوهومرال میشود و مزیت استفاده ازاین روش نداشتن هیچ گونه اشعه است

سایر روش های درمانی

بیماران برای مدیریت درد روش هایی مانند ریلکس و آرام شدن مفاصل مانند مدیتیشن ویوگا، تصاویرذهنی، مرورخاطرات گذشته و هیپنوتیز را انجام میدهند برای اکثر بیماران انجام این روش ها همراه با نگرش ها مثبتی که توجه ویژه به اینکه چه فعالیت هایی باید انجام دهند دارد میتواند تاثیر زیادی در بهبود درمان درد مفصل شانه داشته باشد

جراحی

جراحی برای درمان آرتروز شانه شامل موارد زیر است:
آرتروسکوپی شانه:این جراحی با برداشتن قسمتی ازغضروف های آسیب دیده انجام میشود.
استئتومی شانه:با درمان اختلال استئوفیت یا جراحت استخوانی درمفصل باعث کاهش ساییدگی بین استخوان ها میشود.
آرتروپلاستی شانه:با انجام این جراحی قسمتی ازمفصل تعویض میشود دراین جراحی ناحیه حفره ای- توپکی مفصل گلنوهومرال با یک مفصل مصنوعی تعویض میشود به گزارش واحد خبری CDC حدود41934 جراحی تعویض مفصل شانه درسال 2004 انجام شده است و رایجترین جراحی های تعویض مفصل مربوط به مفصل لگن (232857) و زانو (454652) بوده است.

(Hemiarthroplasty) تعویض نیمی از مفصل: با انجام این جراحی مرکز ناحیه گلنو هومرال تعویض میشود جراحی تعویض مفصل به صورت کامل در بعضی از مواقع بحث بر انگیز بوده است. بر اساس گزارشات واحد هر دو جراحی می تواند موقفیت آمیز باشد و با انجام جراحی تعویض مفصل به صورت جزئی بیمار با کاهش درد و بهبود حرکت مواجه میشود.
جراحی آرتروپلاستی و تعویض نیمی از مفصل یک انتخاب منطقی است که می‌تواند به کاهش درد و درمان کمک کند. اگرچه این دو جراحی، جراحی‌های اصلی و مهمی هستند و دوره ریکاوری و توانبخشی آن‌ها طولانی است. علاوه بر این، جراحی مفصل شانه محدودیت‌هایی را به همراه دارد. برای افراد جوان که فعالیت‌های زیادی انجام می‌دهند، پزشک به جای انجام جراحی تعویض مفصل، توصیه‌های درمان جایگزین دیگری را پیشنهاد می‌کند. برای انجام جراحی، بیماران باید یک جراح شانه با تجربه و متخصص در جراحی تعویض مفصل انتخاب کنند.