بیرون زدگی دیسک که در پزشکی به آن فتق دیسک گفته می‌شود هنگامی رخ می‌دهد که دیسک تا مرحله تحلیل رفتن کامل پیش می‌رود. هسته داخلی دیسک از طریق یک نقطه ضعیف در قسمت خارجی دیسک بین مهره‌ای نشت می‌کند و به ریشه عصب نخاعی فشار می‌آورد. از آنجا که عصب از ریشه عصب شروع و در طول پا امتداد می‌یابد، بیرون زدگی دیسک می‌تواند باعث ایجاد درد از باسن تا پایین ساق پا شود، بیماری که معروف به سیاتیک یا رادیکولوپاتی می‌باشد، سلامت ستون فقرات را نشان می‌دهد. اکثر بیرون زدگی‌های دیسک بین مهره‌های 4 L و L5 ستون فقرات اتفاق می‌افتد.
درمان بیرون زدگی دیسک مهره‌های 4 L و L5 شامل طب فیزیکی، درمان دستی استئوپاتیک / کایروپراکتیک، گرما درمانی و یا یخ درمانی، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، استروئیدهای خوراکی و تزریق اپیدورال است. اگر درمان‌ها علائم بیماری را تسکین ندهند و درد شدید بیش از شش هفته ادامه پیدا کند، یک روش جراحی (میکرودیسکتومی) توصیه می‌شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی درمان بیرون زدگی دیسک مهره‌های 4 و 5 و یا رزرو نوبت در مطب دکتر مویدنیا می‌توانید با شماره تلفن‌های ۰۹۱۳۵۴۸۴۱۰۶ – ۰۳۱۳۶۲۹۳۵۷۵ تماس حاصل فرمایید.
برخی از دلایل بیرون زدگی دیسک‌های L4 و L5 چیست؟
دیسک‌ها در منطقه کمری ستون فقرات بین دو قسمت از پنج قسمتی که ساختار استخوانی ستون فقرات را تشکیل می‌دهند قرار دارند. این دیسک‌ها دارای دو بخش هستند: فیبروز آنولوس و هسته پالپوسوس. فیبروز آنولوس حلقه‌ای از بافت فیبری است که اطراف ماده داخلی ژلاتینی هسته پالپوسوس را فرا می‌گیرد. با پیر شدن، دیسک ممکن است مایعات خود را از دست داده و خشک شود. در صورت بروز این مشکل، دیسک فشرده می‌شود که می‌تواند منجر به ترکیدن فیبروز آنولوس شود. در این صورت، هسته پالپوسوس به بیرون پیش می‌آید و فتق دیسک رخ می‌دهد. اگر فتق دیسک به تدریج بدتر شود، هسته پالپوسوس ممکن است واقعاً از طریق لایه خارجی آن بیرون بریزد. این وضعیت دیسک به عنوان فتق یا پارگی شناخته می‌شود.
به طور کلی، دلایل بیرون زدگی دیسک‌های L4 و L5 شامل پیری، وضعیت نامناسب بدن و اضافه وزن، آرتروز شدید، برخی از عوامل ژنتیکی و داشتن کاری همراه با خم شدن‌ها و بلند کردن‌های مداوم است.
علائم
علائم معمولاً هنگامی رخ می‌دهد که دیسک به اندازه کافی بیرون زده تا بتواند با ریشه عصب تماس پیدا کند. یکی از رایج ترین علائم بیماری دیسک کمر، سیاتیک یا التهاب عصب سیاتیک است. درد سیاتیک از ناحیه کمر شروع می‌شود و می‌تواند به سمت باسن، پا و ساق پا کشیده شود و حتی به سمت پا ادامه یابد. سایر علائم بیرون زدگی دیسک مهره‌های L4 و L5 شامل بی حسی، ضعف یا تغییر احساس است. اگرچه پیری معمولاً علت بیرون زدگی دیسک‌ها می‌باشد، اما اجتناب از برخی فعالیت‌ها می‌تواند ابتلا به این بیماری را کند کند. در انجام کارها به خصوص هنگام بلند کردن اجسام، از وضعیت درست بدن استفاده کنید. به طور منظم ورزش کنید؛ و از چاق شدن خودداری کنید.
تشخیص فتق یا بیرون زدگی دیسک
پزشکان مجرب و متخصص، با انواع کمر درد آشنا هستند و برای تشخیص بیرون زدگی دیسک مهره‌های 4 و 5 دانش لازم را دارند. اگرچه ممکن است پزشک از علائم شما بیماری را حدس بزند، اما یک معاینه فیزیکی کامل از جمله ارزیابی ستون فقرات و اسکلت عضلانی و سیستم عصبی را انجام می‌دهد. همچنین به تاریخچه پزشکی شما بسیار توجه خواهد کرد.
با توجه به نتایج اولیه، پزشکان ممکن است با استفاده از اشعه ایکس، تشخیص خار استخوان، فشرده شدن یا باریک شدن ارتفاع دیسک، و همچنین تشخیص تونل‌هایی که عصب‌ها از آنها عبور می‌کنند (معروف به روزنه یا فورامن) را بررسی کنند. از سوی دیگر، آنها ممکن است از روش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا ام آر آی استفاده کنند که اغلب فتق دیسک را نشان می‌دهند. علاوه بر این، برای تشخیص نشانه‌های آسیب عصبی ناشی از فتق دیسک، ممکن است پزشکان از مطالعه هدایت عصبی (EMG) استفاده کنند و یا از آمپول‌های تشخیصی برای تعیین اینکه کدام عصب تحت تأثیر قرار گرفته است، استفاده کنند.
درمان بیرون زدگی دیسک بین مهره‌های L4 و L5 چیست؟
طیف گسترده‌ای از درمان‌های غیر جراحی برای بیرون زدگی دیسک مهره‌های 4 و 5 در دسترس است که برخی از آنها ممکن است برای برخی از بیماران بهتر از دیگر درمان‌ها باشد. درمان خاص تا حد زیادی به مدت زمانی که بیمار علائم را تجربه کرده و شدت درد بستگی دارد. ملاحظات دیگر شامل ماهیت علائم (مانند ضعف یا بی حسی) و سن بیمار است.
برای بسیاری از افراد، علائم ناشی از بیرون زدگی دیسک به مرور زمان کاهش می‌یابد. در حالی که هیچ دستورالعمل ثابت و فوری برای درمان بیرون زدگی دیسک وجود ندارد، اهداف اصلی هر درمانی شامل این دو مورد است:
- برای تسکین درد، به ویژه درد پا که می‌تواند کاملاً شدید و ناتوان کننده باشد.
- فراهم کردن شرایطی برای بیمار که به فعالیت طبیعی روزمره خود برگردد.
درمان محافظه کارانه اغلب با دارو و فیزیوتراپی آغاز می‌شود. در برخی موارد، فعالیت‌های محدود ممکن است لازم باشد تا زمانی که درد کاهش یابد. درمان‌ها عبارتند از:
- دارو. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن اولین داروها برای بیرون زدگی دیسک هستند. برای درد شدیدتر، داروهای تجویزی دیگر ممکن است لازم باشد. در برخی موارد و در صورت وجود اسپاسم عضلانی، شل کننده عضلانی می‌تواند کمک کننده باشند.
- فیزیوتراپی. یک فیزیوتراپیست می‌تواند موقعیت‌ها و تمریناتی برای کاهش فشار روی عصب و کم کردن درد بیرون زدگی دیسک تجویز کند. ورزش تقریباً در همه موارد کمردرد جز اساسی توانبخشی است.
- کایروپراکتیک. دستکاری ستون فقرات می‌تواند برای کمردردی که حداقل یک ماه طول کشیده باشد، تا حد متوسط موثر باشد. این درمان برای درد پایین کمر بهتر است.
- ماساژ. این درمان دستی معمولاً تسکین کوتاه مدت برای بیماران مبتلا به درد مزمن پایین کمر را فراهم می‌کند.
- درمان آلتراسوند. کمر با امواج آلتراسوند، که ارتعاشات کوچکی هستند و برای شل کردن بافت بدن تولید می‌شوند، درمان می‌شود.
- گرما یا سرما. در ابتدا، بسته‌های سرد می‌توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند. پس از چند روز، برای تسکین درد به گرمای ملایم نیاز است.
- استراحت محدود در تختخواب. استراحت بیش از حد در رختخواب می‌تواند منجر به سفتی مفاصل و ضعف عضلات شود، که می‌تواند بهبودی را پیچیده کند. به جای ماندن در رختخواب، به مدت 30 دقیقه در وضعیت راحتی استراحت کنید و سپس اندکی راه بروید یا کارهای سبک انجام دهید، از فعالیت‌هایی که باعث بدتر شدن درد می‌شوند، خودداری کنید.
- بریس‌ها و وسایل محافظتی. این وسایل می‌توانند با ایجاد فشرده سازی و ثابت نگه داشتن به کاهش درد کمک کنند.
- استروئیدها. تزریق کورتیزون (تزریق استروئید اپیدورال) می‌تواند تسکین طولانی مدت به همراه داشته باشد، زیرا دارو به اطراف اعصاب نخاعی تزریق می‌شود. استروئیدهای خوراکی می‌توانند در کاهش تورم و التهاب مفید باشند.
- داروهای ضدتشنج. داروهایی که در اصل برای کنترل تشنج طراحی شده اند می‌توانند در درمان درد عصبی تابشی که اغلب با بیرون زدگی دیسک همراه است مفید باشند.
- درمان رفع فشار روی ستون فقرات. شکل غیر جراحی کشش متناوب ستون فقرات می‌تواند به کاهش علائم بیرون زدگی دیسک کمک کند. تسکین درد ممکن است چند ماه ادامه داشته باشد.
- الکتروتراپی. درمان اغلب شامل استفاده از یک محرک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) می‌باشد. درمان‌های پیشرفته تر می‌توانند شامل تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (PENS) و تحریک مغناطیسی میان جمجمه ای مکرر (rTMS) باشند.
- درمان با سلول‌های بنیادی. محققان پزشکی معتقدند برداشت و تزریق مجدد سلول‌های بنیادی بدن ممکن است به ترمیم دیسک‌های بیرون زده کمک کند. پی آر پی و اوزون ترپی می‌توانند درد بیرون زدگی دیسک را کاهش دهند.
ورزش‌های مناسب برای بیرون زدگی دیسک کدامند؟
در اینجا برخی از ورزش‌ها و کشش‌های بیرون زدگی دیسک نشان داده شده است که می‌توانید برای تسکین درد و تسریع در بهبودی انجام دهید. سطوح مختلف بیرون زدگی دیسک وجود دارد که یک اصطلاح عمومی است. در حالی که هر دیسک به دلیل عملکرد خود تا حدی دچار بیرون زدگی می‌شود، مسئله این است که آیا به بافت آسیب یا صدمه ای وارد شده است.
مسئله دیگر این است که آیا عصب تحت فشار است یا در اثر ضربه آسیب دیده است. این همان چیزی است که از ابتدا توجه را به ناهنجاری ستون فقرات جلب می‌کند. تمریناتی که در اینجا نشان داده شده برای کمک به ترمیم واقعی و کمک به تسکین درد طراحی شده اند.
اینها تمریناتی است که می‌توان در خانه با کمترین تجهیزات یا فضا انجام داد.
بهترین متقاضیان این تمرینات افرادی هستند که اخیراً آسیب به دیسک را تجربه کرده اند و می‌توانند با استفاده از آنها دیسک را به حالت طبیعی برگردانند.
ورزش بیرون زدگی دیسک مهره‌های 4 و 5 برای خم شدن:
ورزش شماره 1
این اولین حرکات به طور خاص بر روی جذب ماده بیرون زده به سمت مرکز ستون فقرات کار می‌کند.
- به صورت صاف روی کمر دراز کشیده و پاها را با دو دستی که پشت زانو قرار داده‌اید بگیرید.
- هر دو پا را به سمت یک نقطه توقف طبیعی بالا بکشید.
- خیلی محکم بکشید تا کشش خوبی در کمر ایجاد شود.
- به موقعیت شروع بازگردید.
با 10-12 تکرار از این تمرین شروع کنید
ورزش شماره 2
تمرین دوم برای بیرون زدگی دیسک روی توپ ورزشی انجام می‌شود.
این تمرین با استفاده از وزن بالا تنه شما برای کشش و انبساط مهره‌های ستون فقرات انجام می‌شود.
در حالی که دیسک آسیب دیده درست در بالای توپ قرار دارد، رو به پایین دراز بکشید. (در اینجا به عنوان تمرین آسیب دیسک کمر نشان داده می‌شود)
- دست‌ها را در جلوی سر خود دراز کنید.
- پاها را از پشت کاملاً بکشید.
- کمر خود را شل کنید و اجازه دهید قسمت بالاتنه و پاها به طور طبیعی کمر شما را دچار کشش کنند. شما باید کشش را مستقیماً در پایین ستون فقرات خود احساس کنید.
می‌توانید چند دقیقه در این حالت دراز بکشید یا دست‌ها و پاها را به داخل و بیرون بکشید و اجازه دهید حرکت کنند و برگردند. هر دو روش برای تسکین اثر می‌کنند. بیرون زدگی‌های ديسک در اثر آسيب يا سايش در سمت چپ يا راست در ستون فقرات می‌توانند رخ دهند. این به این دلیل است که یک رباط مهره‌ای محکم وجود دارد که مهره‌ها را به هم متصل می‌کند. این رباط به پایین مرکز ستون فقرات ادامه می‌یابد، به طور طبیعی هنگامی‌که دیسک آسیب می‌بیند ، دیسک را به طرفین هل می‌دهد.
ورزش شماره 3
به عنوان یک نتیجه از این محل فتق، تمرینی که باعث می‌شود تسکین و عمل پمپاژ مستقیماً بر دیسک ضعیف تأثیر بگذارد، خم شدن به کنار و رو به جلو است.
- صاف بایستید.
- دست را در کنار دیسک آسیب دیده مستقیم بالا بکشید.
- دست را در جای خود نگه دارید، به آرامی به سمت مخالف دیسک آسیب دیده خم شوید.
- همچنان دست را در جای خود نگه دارید، آهسته خم شوید.
- در حالی که در موقعیت خم به کنار قرار دارید، اندکی به جلو متمایل شوید.
- به موقعیت شروع بازگردید.
این کار اجازه می‌دهد تا مهره‌های ستون فقرات مستقیماً باز و بسته شوند و باعث کاهش فشار و بهبود عملکرد پمپاژ می‌شود تا دیسک در نهایت دوباره به محل درست برگردد.
مانند هر آسیب دیگری، هنگام انجام این تمرینات باید به سطح درد نیز توجه کنید. اگر منجر به افزایش درد می‌شوند، انجام آن را متوقف کنید تا درد فروکش کند. به صورت دوره ای برای چند روز روی کمر خود یخ قرار دهید تا زمانی که درد کاهش یابد و انجام ورزش برای شما راحت باشد.
بعد از چند روز که از تمرینات بالا استفاده شد، بهتر است برای پیشرفت بیشتر، به تمرینات دیگر بپردازید.
ورزش شماره 4
تمرینات کششی برعکس تمرینات خمشی عمل می‌کنند. این کارها به جای تأکید بر رفع گرفتگی، ناحیه دیسک آسیب دیده را به عقب برمی‌گرداند.
این تمرین برای شروع از حالت ایستاده انجام می‌شود.
- کف دست خود را پشت کمرتان قرار دهید.
- کمر خود را خیلی آهسته به عقب خم کنید و قوس دهید.
- به حالت بسط طبیعی ایستا برسید.
- به آرامی‌به حالت اولیه برگردید.
این کار را چندین بار انجام دهید، هر بار مراقب باشید که به آرامی و تدریجی انجام دهید
ورزش شماره 5
برای انجام این ورزش:
- روی یک سطح صاف، در حالتی که صورت رو به پایین باشد، دراز بکشید.
- دستان خود را به سمت قفسه سینه بکشید و کف دست‌ها را روی سطح قرار دهید.
- لگن و پاها را ثابت نگه دارید، خود را به بالا هل دهید و از کمر خم شوید.
- موقعیت کشش را برای چند ثانیه نگه دارید.
- کمر را به حالت اولیه برگردانید.
می‌توانید این تمرین را از 5 تا 10 تکرار شروع کنید.
شروع تمرینات کششی را به طور آهسته انجام دهید و فقط به تعداد محدودی تکرار انجام دهید. اگر درد قابل توجهی احساس می‌کنید، فوراً متوقف شده و روی کمر خود یخ بگذارید. صبر کنید تا سطح درد کاهش یابد تا زمانی که بتوانید تمرینات را به راحتی انجام دهید.
