مفصل فاست یک مفصل سینوویال در ستون فقرات است که به این دلیل که دارای کپسول مفصلی، غضروف مفصلی، و منبع عصبی است و می‌تواند دردناک شود به مفصل زانو یا باسن شباهت دارد. مفاصل فاست جفت هستند (در هر طرف یک مفصل) و در تمام طول ستون فقرات، از بالای ستون فقرات گردنی تا در قسمت تحتانی کمر، ادامه دارد.
چه عواملی باعث درد مفصل فاست می‌شود؟
دلایل عمده درد مفصل فاست شامل آرتروز، بیماری دژنراتیو ستون فقرات، و تروما می‌باشد. در صورت عدم وجود صدمه یا تصادف، شایع‌ترین علت درد مفاصل فاست میانی، بیماری انحطاط ستون فقرات یا آرتریت است. بنابراین، بیماران مسن بیشتر به درد مفصل فاست مبتلا می‌شوند. در صدمات ناشی از ضربات گردن که معمولاً در حوادث وسایل نقلیه موتوری و سایر حوادث آسیب‌زا مشاهده می‌شود، مفاصل فاست ستون فقرات گردنی می‌توانند دچار آسیب شوند و این آسیب می‌تواند منجر به درد مزمن گردن و سردرد شود.
علائم سندرم فاست چیست؟
علائم مفاصل فاست دردناک در ناحیه کمر (ستون فقرات کمر) شامل درد کمر و درد در ناحیه باسن، کفل، ران و ناحیه کشاله ران هستند. همچنین، علائم مفاصل فاست دردناک در ناحیه ستون فقرات گردنی (سندرم فاست گردنی) شامل درد گردن، کمر، درد شانه و سردرد می‌باشند. در بیماری‌های دیگر، به ویژه در بیماران مبتلا به کمردرد، نیز ممکن است علائم مشابه با سندرم فاست وجود داشته باشد. این شامل درد دیسکوژنیک (دیسک بین مهره‌ای دردناک)، درد مفصل ساکروایلیاک (SI مفصل) و سندرم درد میوفاسیال است.
تزریق مفصل فاست چگونه انجام می‌شود؟
تزریق مفصل فاست یک روش درمانی ساده، ایمن و مؤثر با حداقل میزان تهاجم برای درد ستون فقرات است که شامل تزریق یک داروی استروئیدی مشابه کورتیزون به مفاصل فاست در ستون فقرات است. از هدایت اشعه ایکس (فلوروسکوپی) برای شناسایی مفاصل فاست و هدایت محل قرارگیری سوزن استفاده می‌شود. تزریق تحت بی‌حسی موضعی و در بعضی مواقع با تزریق آرام‌بخش داخل وریدی انجام می‌شود. بیماران در این روش کاملاً بی‌حس و کاملاً خواب نیستند زیرا انجام این کار غیر ضروری و خطرناک است. بسته به محل و غلبه (سمت) درد گردن یا کمر، این روش تقریباً 10 الی 15 دقیقه طول می‌کشد و پس از آن یک دوره بهبودی کوتاه قبل از ترخیص لازم خواهد بود.
آیا تزریق باعث صدمه و آسیب می‌شود؟
تزریق بی‌حسی موضعی (داروی بی حسی) در ابتدای عمل ممکن است در عده‌ای احساس سوزش ایجاد کند، اما تزریق در مفصل فاست روشی است که تحمل آن، علیرغم روش‌های متداول دیگر، برای بیمارانی که در سنین مختلفی از اواسط نوجوانی تا بالای نود سال قرار دارند، بسیار راحت است.
برای آمادگی تزریق چه کاری باید انجام دهم؟
در روز تزریق، حداقل باید هشت (8) ساعت قبل از عمل هیچ چیزی را نخورید یا نوشید. اگر قرار است در طول عمل از داروی آرام‌بخش استفاده کنید، باید یک شخص همراه با شما باشد تا پس از عمل شما را به خانه ببرد. اگر معمولاً برای مشکلات فشار خون بالا یا هر نوع بیماری قلبی از دارو استفاده می‌کنید، بسیار مهم است که در زمان معمول خود قبل از عمل با مقدار کافی آب دارو را مصرف کنید. اگر از هر نوع دارویی استفاده می‌کنید که ممکن است خون را رقیق کرده و خونریزی بیش از حد ایجاد کند، باید با پزشک خود مشورت کنید که آیا لازم است قبل از عمل این دارو را قطع کنید یا خیر. این داروهای ضد انعقاد خون معمولاً برای پیشگیری از سکته مغزی، حمله قلبی و سایر انسدادهای عروقی تجویز می‌شوند. بنابراین، پزشک مسئول کنترل درد شما نمی‌تواند تصمیم بگیرد که این داروها را قطع کند، بلکه پزشک معالج اصلی یا فوق تخصص (مثلاً قلب و عروق) است که این داروها را تجویز و مدیریت می‌کند. برخی از مثال‌های داروهایی که ممکن است خونریزی در طی جراحی را افزایش دهند عبارتند از: کومادین، پلاویکس، آگرنوکس، پلتال، تیکلید و لونوکس.
پس از تزریق چه انتظاری باید داشته باشم؟
هنگامی که اثر بی‌حسی موضعی، که برای بی‌حس کردن پوست استفاده می‌شود، از بین می‌رود، احتمالاً در محل قرارگیری سوزن‌ها احساس ناراحتی خواهید داشت. اگرچه تسکین درد با روش تزریق مفصل فاست بطور کلی در طی 3 تا 5 روز اتفاق می‌افتد، اما برخی از بیماران قبل یا بعد از این دوره زمانی، بهبودی را تجربه می‌کنند. بیماران دیابتی باید آماده افزایش قند خون خود در چند روز اول پس از تزریق باشند و بر این اساس باید قند خون خود را کنترل کنند.
بعد از تزریق چه باید کرد؟
پس از ترخیص و رفتن به خانه، باید برای استراحت و آرامش خود برنامه ریزی کنید. اگر در محل تزریق احساس درد می‌کنید، استفاده از کمپرس یخ در منطقه می‌تواند مفید باشد. اگر آرام بخش وریدی دریافت کرده‌اید، حداقل به مدت 8 ساعت نباید رانندگی کنید. معمولاً به بیماران توصیه می‌شود که بعد از این نوع تزریق به خانه بروند و به محل کار خود باز نگردند. بیشتر افراد یک روز بعد از تزریق کار خود را آغاز می‌کنند.
در طول درمان به چند تزریق نیاز دارم؟
برخلاف سایر روش‌های انجام شده برای درد ستون فقرات (یعنی تزریق استروئید اپیدورال)، تزریق مفصل فاست به صورت سری و پشت سر هم انجام نمی‌شود. بنابراین بیماران 4-6 هفته پس از این عمل معمولاً برای پیگیری درمان به مطب مراجعه می‌کنند و قبل از این زمان هیچ تزریق مضاعفی انجام نخواهد شد.
آیا تزریق مفصل فاست می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد؟
عوارض جانبی ناچیز از داروهای تزریق شده غیر معمول نیست و ممکن است شامل تهوع، خارش، بثورات پوستی، گرگرفتگی صورت و عرق کردن و موارد دیگر باشد. برخی از بیماران به مدت یک یا دو روز بعد از تزریق متوجه افزایش یا تشدید درد خود می‌شوند. خوشبختانه تزریق در مفصل فاست ویژگی‌های ایمنی بسیار خوبی دارد و عوارض جدی آن بسیار نادر است. هرچند، درست مانند هر روش پزشکی دیگری، عوارض بالقوه‌ای نیز در ارتباط با این روش وجود دارد. پزشکان در مورد این موارد با شما صحبت خواهند کرد و از شما می‌خواهند قبل از انجام هر کاری، فرم رضایت را با دقت بخوانید و امضا کنید.
آیا در صورت بازگشت درد، می‌توان این تزریق‌ها را تکرار کرد؟
اگر مجموعه اول تزریق مفصل فاست به مدت سه ماه یا بیشتر درد شما را تسکین داد، در صورت بازگشت درد می‌تواند تکرار شود. اما اگر بعد از این روش درمانی، تسکین درد نداشته باشید یا فقط به مدت کوتاهی درد شما آرام شد، ممکن است به سایر روش‌های درمانی نیاز داشته باشید.
آیا درمانی برای سندرم فاست وجود دارد که ماندگار باشد؟
بله، در واقع می‌توان با استفاده از روش نوروتومی مفصل فاست/تخریب توسط رادیوفرکانسی، عصبی که موجب دردناک شدن مفاصل فاست می‌شود، تخریب و سوزاند. این روش مشابه تزریق مفصل فاست است، با این تفاوت که به جای تزریق دارو برای کاهش التهاب مفاصل فاست، پزشک یک سوزن را در نزدیکی عصبی که دردناکی را ایجاد می‌کند قرار می‌دهد و با استفاده از انرژی رادیوفرکانسی، نوک سوزن را گرم کرده و عصب مورد نظر را از بین می‌برد. نتیجه موفقیت‌آمیز این روش می‌تواند به تسکین درد منجر شود و تا 18 ماه ادامه داشته باشد. با این حال، این روش مناسب برای همه بیماران مبتلا به درد گردن یا کمر نیست. در واقع، قبل از انجام این روش، بیماران باید به روش تشخیصی انسداد عصبی پاسخ مثبت داده باشند.
