سندروم زانوی دوندگان، یا سندروم درد پاتلوفمورال، یک آسیب رایج ناشی از مصرف بیش از حد است که باعث ایجاد درد در جلوی زانو، اطراف یا پشت مچ پا میشود.
این بیماری بیشتر در دوندگان دیده میشود اما میتواند افراد فعال دیگری را که در ورزشهایی مانند دوچرخه سواری و پیاده روی شرکت میکنند نیز درگیر کند. اکثر افراد پس از چند ماه بهبودی از سندروم زانوی دوندگان به طور کامل بهبود مییابند، اگرچه این آسیب دیدگی است که در صورت عدم درمان صحیح میتواند مزمن شود.
حقایقی در مورد سندروم زانوی دوندگان
- سندروم زانوی دوندگان، که با عنوان سندروم درد پاتلوفمورال، درد قدامی زانو، و از قبل، کوندرومالایسی کشکک نیز شناخته میشود.
- این عارضه بسیار رایج است و در 15 درصد از کل دوندهها در دورهای از فعالیت شغلیشان رخ میدهد.
- این یک آسیب است که به تدریج بروز میکند و به آرامی بدتر میشود، و ناشی از ضربه نیست.
- سندروم زانوی دوندگان با سندروم نوار ایلیوتیبیال، التهاب تاندون کشکک، بیماری ازگود اشلاتر متفاوت است.
- اکثر افراد پس از 6 تا 12 هفته تمرینات فیزیوتراپی با موفقیت از سندروم زانوی دوندگان بهبود مییابند.
- درمانهای جراحی یا تهاجمی معمولاً مورد نیاز نیست.
علائم و نشانههای سندروم زانوی دوندگان
درد در اطراف کشکک زانو یا پشت آن، علامت شایعترین سندروم زانوی دوندگان است. اغلب دوندهها متوجه میشوند که این درد در طول دویدن به وجود میآید و سپس تا شب و یا روز بعد ادامه دارد. در موارد شدیدتر، درد ممکن است به صورت مداوم طول روز حاضر باشد و حتی در هنگام انجام فعالیتهای روزمره مانند راه رفتن و پلهرفتن بدتر شود.
هنگام خوابیدن، نشستن یا ایستادن در یک نقطه نباید درد وجود داشته باشد.
افراد مبتلا همچنین غالباً صداهایی شبیه به ترک خورن (صدای خشک مربوط به تاندون یا مفصل) و سفتی زانو را توصیف میکنند. تورم جزئی ممکن است در بعضی موارد وجود داشته باشد، با این حال، سندروم زانوی دوندگان تورم یا کبودی شدیدی ایجاد نمیکند.
چه عواملی باعث ایجاد سندروم زانوی دوندگان میشود؟
سندروم زانوی دوندگان یک آسیب ناشی از مصرف بیش از حد است که ناشی از فشار بیش از حد تکراری میباشد. یا به زبان ساده، انجام خیلی زیاد، خیلی زود، خیلی مکرر.
توجه به این نکته ضروری است که برخلاف بسیاری از آسیبهای ورزشی، هیچ گونه آسیب بافتی در رابطه با سندروم زانوی دوندگان وجود ندارد. هیچ استخوانی شکسته نشده، هیچ تاندونی پاره نشده و هیچ غضروفی آسیب نمیبیند. دردی که احساس میکنید ناشی از بافتهای ملتهب کلاهک زانو است، به ویژه چربی، کیسه ی زلالی و غشاء زُلالهای.
این بافتها برای روان کردن مفصل زانو و ایجاد بالشتک اضافی بین استخوانها کار میکنند. وقتی فشار زیاد و غیرمعمولی روی زانوها باشد، این بافتها تحریک و ملتهب میشوند. این التهاب به عنوان هشداری برای آسیب جدی بالقوه بافتی در صورت ادامه فشار عمل میکند.
هر بافتی در بدن (استخوان، غضروف، چربی، تاندون، عضله و غیره) دارای سطح فشار خاصی است که برای کنترل آن استفاده میشود. این تحمل فشار طی سالیان متمادی ایجاد میشود و توسط سبک زندگی شما تعیین میشود- آنچه بدن شما باید به طور منظم انجام دهد. به عنوان مثال، ورزشکاران حرفهای تحمل بسیار بالاتری نسبت به فشارهای جسمی تکراری نسبت به کارمندان کم تحرک اداری دارند، زیرا آنها بدن خود را برای مقابله با مقدار زیادی ورزش ورزیده میکنند.
آسیب دیدگی ناشی از مصرف بیش از حد، مانند سندروم زانوی دوندگان، هنگامی اتفاق میافتد که فشارهای تکراری زیاد روی مفصلی قرار گیرند که فراتر از آن چیزی باشد که آن بافتها برای کنترل آن ساخته شدهاند.
برای اکثر افراد، مبتلا شدن به سندروم زانوی دوندگان به سادگی نشانه این است که آنها باید سرعت خود را کم کنند و بدن خود را بهتر آماده کنند تا استرس ناشی از دویدن در مسافتهای طولانی را کنترل کند.
سندروم زانوی دوندگان یک آسیب دیدگی ناشی از استفاده بیش از حد است که در اثر انجام حرکات خیلی زیاد و خیلی زود ایجاد میشود. این نشانه این است که بدن شما برای دویدن زیاد آماده نیست.
یک تصور غلط رایج
“علت این عارضه آن همراستایی بد زانو است”
یکی از متداول ترین افسانهها در مورد سندروم زانوی دوندگان این است که این عارضه ناشی از در رفتگی یا حرکت نامناسب کشکک است. این ایده به این معنی است که کاسه زانو “خارج از همترازی” حرکت میکند و به استخوان درشت نی استخوان ساق پا میمالد.
برای مدت طولانی، پزشکان و فیزیوتراپیستها معتقد بودند که این مالش استخوان روی استخوان باعث درد میشود و غضروف را از بین میبرد. با این حال، اکنون مدارک زیادی داریم که نشان میدهد چنین نیست، هم تراز شدن بد زانو باعث ایجاد سندروم زانوی دوندگان نمیشود.
افراد دارای کاسه زانو در اشکال و اندازههای مختلف هستند و معمولاً هنگام خم شدن زانو، زاویهی خم شدن زانوها کمی متفاوت است. اکنون میبینیم که این تغییرات آناتومیکی در برخی افراد اتفاق بدی نیست، بلکه ساختار طبیعی انسان است.
مطالعات تحقیقاتی ثابت کرده است که افرادی که دارای تراز “کمتر از ایده آل” هستند (که انتظار داشتیم سندروم زانوی دوندگان داشته باشد) بیشتر از افرادی که دارای زانوی “کامل” هستند، در معرض آسیب نیستند.
سندروم زانوی دونده چگونه درمان میشود؟
پزشک درمان را با توجه به علت اصلی انجام میدهد، اما در بیشتر موارد، سندروم زانوی دونده بدون جراحی با موفقیت قابل درمان است. غالباً، اولین قدم در درمان، تمرین RICE (استراحت، یخ، فشردن، بالا نگه داشتن) است.
- استراحت: از فشارهای مکرر روی زانو خودداری کنید.
- یخ: برای کاهش درد و تورم، هر بار حداکثر 30 دقیقه از کیسه یخ یا بسته نخود فرنگی منجمد استفاده کنید و از هرگونه گرم شدن زانو جلوگیری کنید.
- فشردن: زانوی خود را با باند الاستیک یا روکش بپیچید تا تورم را محدود کند اما نه خیلی محکم که باعث تورم زیر زانو شود.
- بالا نگه داشتن: هنگام نشستن یا دراز کشیدن، یک بالش زیر زانوی خود قرار دهید تا از تورم بیشتر جلوگیری کند. وقتی تورم قابل توجهی وجود دارد، پا را بالاتر از زانو و زانو را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.
اگر به تسکین درد اضافی نیاز دارید، میتوانید داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID) مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن را بدون نسخه مصرف کنید. استامینوفن، ماده موثره موجود در تایلنول نیز میتواند کمک کند. ممکن است بخواهید قبل از مصرف این داروها با پزشک خود صحبت کنید، خصوصاً اگر بیماری دیگری دارید یا داروهای تجویز شده دیگری مصرف میکنید.
هنگامی که درد و تورم فروکش کرد، پزشک ممکن است تمرینات خاص یا فیزیوتراپی را برای بازگرداندن قدرت و دامنه حرکتی کامل زانو توصیه کند. پزشک ممکن است زانوی شما را ببندد یا به شما یک بریس بدهد تا بتواند پشتیبانی بیشتری ارائه دهد و درد را تسکین دهد. همچنین ممکن است لازم باشد از کفی کفش معروف به ارتز استفاده کنید.
ورزش فیزیوتراپی
روشی که به عنوان موثرترین درمان برای سندروم زانوی دونده شناخته میشود، توانبخشی در ورزش است. تحقیقات نشان داده است که تقویت عضلات ران و زانو به طرز قابل توجهی در کاهش درد و بهبود عملکرد کمک میکند و به دوندگان امکان میدهد در مدت ۶ تا ۱۲ هفته به فعالیت بدنی طبیعی خود بازگردند.
مطالعه ای که در سال 2016 منتشر شد همچنین نشان داد که 73 درصد از دوندههایی که یک دوره توان بخشی ورزشی را پشت سر گذاشتند، سه سال پس از آسیب دیدگی اولیه خود بدون درد باقی ماندند.
یک برنامه توان بخشی ورزشی باید بر روی تمرینات مفصل ران و زانو و همچنین قدرت و تعادل هسته مرکزی تمرکز کند.
تمرینات باید 2 تا 3 بار در هفته با پیشرفت تدریجی در دشواری انجام شود.
ارتز کف پا
تحقیقات خوبی وجود دارد که نشان میدهد ارتزهای کف پا میتوانند در کاهش درد سندروم زانوی دونده موثر باشند.
با نوار بستن و بریس
استفاده از نوار K، نوار ورزشی و بریس میتواند به کاهش درد زانو در هنگام دویدن کمک کند. این روشها با کاهش مقدار فشارهایی که بر زانو وارد میشود، عمل میکنند. آنها گزینه مناسبی برای دوندههایی هستند که با سندروم زانوی دونده خفیف در حال مسابقه یا آموزش هستند. با این حال، نوارها و بریسها راه حلهای طولانی مدت نیستند زیرا به علت نبودن دسترسی به آسیب، نمیتوانند مشکل را به صورت دائمی رفع کنند.
چگونه میتوان از سندروم زانوی دونده جلوگیری کرد؟
متخصصان و جراحان مراحل زیر را برای جلوگیری از سندروم زانوی دونده توصیه میکنند:
- تناسب اندام داشته باشید. اطمینان حاصل کنید که سلامت جسمیتان خوب است. اگر اضافه وزن دارید، با پزشک خود در مورد ایجاد یک برنامه کاهش وزن صحبت کنید.
- کشش انجام دهید. قبل از دویدن یا انجام هر فعالیتی که زانو را تحت فشار قرار دهد، یک گرم کردن پنج دقیقهای و به دنبال آن تمرینات کششی انجام دهید. پزشک میتواند تمریناتی را برای افزایش انعطاف پذیری زانو و جلوگیری از تحریک به شما نشان دهد.
- به تدریج تمرینات را افزایش دهید. هرگز ناگهان شدت تمرین خود را افزایش ندهید. در عوض، تغییرات را به صورت تدریجی انجام دهید.
- از کفش مخصوص دویدن استفاده کنید. کفشهای باکیفیت و دارای ضربهگیر مناسب بخرید و از مناسب و راحت بودن آن اطمینان حاصل کنید. با کفشهایی که بیش از حد فرسوده شده اند ندوید. اگر صافی کف پا دارید از کفی طبی استفاده کنید.
- از فرم مناسب برای دویدن استفاده کنید. هسته مرکزی بدن را محکم نگه دارید تا از خم شدن بیش از حد به جلو یا عقب جلوگیری کنید و زانوها را خم نگه دارید. سعی کنید روی یک سطح نرم و صاف بدوید. از دویدن روی بتن و سطوح سخت خودداری کنید. هنگام پایین آمدن از شیب تند به صورت زیگزاگ راه بروید یا بدوید.