پزشکان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی (PM&R) ، طیف وسیعی از مراقبت – از تشخیص گرفته تا درمان و توانبخشی – را برای بازگرداندن حداکثر سلامتی و کیفیت زندگی بیمار ارائه میدهند.
متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی بیماران مختلف با رنج سنی مختلفی را که طیف وسیعی از مشکلات – از شانه درد تا شرايط ناتوان كننده عمده را ویزیت میکنند. متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی آموزش دیده اند تا بر کل بیمار و نحوه عملکرد دستگاههای اصلی ارگانهای بدن تمرکز کنند. موارد خاصي در بيمارستان وجود دارد كه امكان مراقبت ويژه از جمعيت بيماران خاص را فراهم میکند. آنها به بیماران کمک میکنند تا حداکثر عملکرد و بالاترین کیفیت زندگی ممکن را داشته باشند. عمل متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی براساس رویکرد تیمی بین رشته ای ساخته شده است که به کمک به ترکیبی از درمانهای غیرجراحی از جمله دارو و تزریق ، بهزیستی جسمی ، عاطفی و روانی اجتماعی، روشهای درمانی ، جسمی ، شغلی و مکمل و استفاده از دستگاههای کمکی برای یک بیمار میپردازد.
کاربرد طب فیزیکی چیست؟
یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی میتواند شرایط مختلفی را کنترل کند که بر توانایی عملکرد فرد تأثیر میگذارد. شرایطی که آنها درمان میکنند معمولاً شرایطی است که بر استخوانها ، مفاصل و ماهیچهها و همچنین سیستم عصبی مرکزی و محیطی تأثیر میگذارد.
در صورت بروز هر یک از علائم زیر، باید با متخصص طب فیزیکی در مورد گزینههای درمانی مشورت کنید:
- کمردرد مزمن : کمردرد در سنین و قسمتهای مختلف ستون فقرات (ناحیهی فوقانی، میانی یا پایین کمر) علتهای گوناگونی دارد که از اصلیترین آنها میتوان آسیب در اثر حادثه، دیسک، انحراف ستون فقرات، گودی کمر و تنگی کانال نخاعی اشاره کرد. یکی از پرکاربردیترین درمان کمردرد طب فیزیکی است که پزشک سعی دارد با روشهای غیر جراحی، بیمار درمان شود.
- درد ادامه دار پس از مصدومیت یا تصادف رانندگی: در صورت بهتر نشدن وضعیت درد بعد از یک هفته پس از حادثه، باید به متخصص طب فیزیکی برای شروع درمان اقدام کرد. به تأخیر انداختن درمان، عوارض بدتری برای شخص بیمار دارد.
- درد بعد از عمل : در اکثر موارد، بهخصوص در جراحیهای دیسک کمر، بیمار تا مدتی احساس درد شدید دارد که باید حتما برای عملکرد بهتر و افزایش دامنهی حرکتی به متخصص طب فیزیکی مراجعه کند.
- اسپاسم عضلانی : گرفتگی عضلات در قسمتهای بدن، منجر به اختلال در عملکرد سیستم حرکتی و یا اختلال در فعالیتهای روزمره میشود. اسپاسم در بین ورزشکاران بسیار شایع است. روشهای درمان در طب فیزیکی برای کاهش گرفتگی عضلات نتایج مثبتی دارد.
- ضعف عضلانی و خستگی مزمن : بسیاری از بیماریهای عصبی عضلانی و یا عارضه فیبرومیالژیا (بیماری فیبرومیالژیا) با ضعف در قسمتهای مختلف بدن همراه است. حتی کمبود ویتامین نیز میتواند عامل ضعف بدن باشد. متخصص طب فیزیکی با تشخیص دقیق علت این عارضه به درمان بیمار اقدام میکند. شاید یک برنامه غذایی مناسب، برای درمان ضعف عضلات کافی باشد.
- تهوع یا سوزن شدن در دست یا پاها : احساس گزگز و مور مور شدن ناشی از آسیب عصبهای بدن است. گزگز در سیاتیک، دیسک، سندرم کانال تورپال و بیماران ام اس شایع است. کاربرد طب فیزیکی در درمان این عارضه بسیار چشمگیر است.
- فتق یا بیرون زدگی دیسک: بیرون زدن دیسک از وضعیت طبیعی، بسیار دردناک بوده و فرد را در انجام کارهای عادی با مشکل روبه رو میکند. انجام کارهای سنگین و فشار بر روی ستون فقرات به مرور زمان منجر به دیسک میشود. برای کاهش درد و پیشگیری از بدتر شدن دیسک باید برای درمان به متخصص ستون فقرات و یا طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کرد.
- پوکی استخوان: با افزایش سن، پوکی و شکستگی استخوان در میان افراد بیشتر دیده میشود. این عارضه مانند سایر اختلالات فرد را درگیر مشکلات حرکتی میکند.
- سایر موارد :طب فیزیکی در درمان آسیبهای نخاعی، دردی که شما را از انجام فعالیتهای روزمره بازمی دارد، درد ناگهانی، درمان آرتروز، آسیبهای عصبی (از جمله اعصاب منقبض شده) و صدمات ورزشی نیز کاربرد زیادی دارد.
در اولین مراجعه من به یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی چه انتظاری میتوانم داشته باشم؟
پزشک معالج به توضیحات شما در مورد مشکل پزشکی که شما را برای معالجه آورده است ، گوش میدهد و در مورد سلامت کلی و تاریخ]i پزشکی شما سؤال میکند. “بیشتر اوقات آنچه بیمار به پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی میگوید بزرگترین سرنخ برای تعیین ریشه مشکل پزشکی شما فراهم میکند.
- یک پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یک معاینه جامع را انجام میدهد – نه فقط به ناحیه دردناک بلکه در مفاصل اطراف آن و قسمتهای دیگر بدن نیز نگاه میکند، همه این موارد ممکن است به ایجاد علائم دیگری در سیستم اسکلتی عضلانی منجر شود.
- درد اسکلتی عضلانی میتواند فریبنده باشد ، زیرا مشکل در یک قسمت از بدن میتواند باعث ایجاد درد در جای دیگر شود. ممکن است یک بیمار با درخواست کمردرد درخواست کند که جراح ستون فقرات را ببیند و معلوم شود که باسن در واقع منبع درد است. غالباً پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی میتواند این مسئله را بدون آزمایشات تصویربرداری غیر ضروری یا تزریق مشخص کند و این امر میتواند هزینههای پزشکی را پایین نگه دارد.
بسته به مشکل و وضعیت بیمار، پزشکان متخصص ممکن است انواع آزمایشات مختلف را انجام دهند. یکی از روشهای شایع، آزمایش الکترودیاگنوستیک است که با استفاده از آزمایشات عصبی و الکترومیوگرافی در عضلات، فعالیت الکتریکی اعصاب را اندازهگیری میکند. این آزمایشات میتوانند به تشخیص شرایط عصبی و عضلانی که ممکن است منجر به درد و ضعف شوند کمک کنند و در تعیین مشکلاتی که ممکن است باعث اختلال در فعالیت جسمی فرد شوند، نقش مهمی داشته باشند.
- آنها همچنین ممکن است تجزیه و تحلیل راه رفتن را انجام دهند ، که نحوه حرکت بدن و عضلات فرد هنگام راه رفتن را نشان میدهد.
روشهای درمان متخصص طب فیزیکی
• پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی معمولاً فیزیوتراپی را برای کاهش درد مفاصل و افزایش میزان حرکت بیمار توصیه میکنند. تمرکز فیزیوتراپی بر تقویت بدن به طور طبیعی و بازیابی دامنه حرکت و عملکرد از دست رفته است.
• آنها همچنین علاوه بر این از تکنیکهای مکمل مانند طب سوزنی ، یوگا ، تای چی ، داری – نیدل و تحریک الکتریکی برای کاهش درد بیماران استفاده میکنند.
• آنها همچنین از طریق تجویز داروهایی از جمله داروهای ضد التهاب یا شل کننده های عضلانی استفاده میکنند.
• در برخی موارد، آنها ممکن است با تزریق هدایت شده با سونوگرافی یا فلوروسکوپی هدایت شوند که این یک روش برای تحویل داروهای ضد درد به ناحیه آسیب دیده یا دارای مشکل به صورت دقیق است. برخی از تزریقات عبارتند از: تزریق استروئید اپیدورال ، تزریق به نقطه شروع، محرکهای عصبی ، بلوکهای عصبی و روشهای فرسایش اعصاب یا نوروتومی رادیوفرکانس میباشد.
• برخی از پزشکان متخصص در طب فیزیکی و توانبخشی در استفاده از پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) مهارت دارند به منظور بهبود شرایط شما مهارت دارند. برای درمان PRP ، پزشك از محصولات خونی خود بیمار استفاده میکند، آنها را در سانتریفیوژ میچرخاند تا فاكتور رشد بسیار متمرکز ایجاد شود ، سپس آن را به محل آسیب وارد میکند تا بهبودی را تحریک كند. آنها ممکن است با متخصصان دیگری همکاری کنند که میتوانند انواع دیگری از درمانهای ترمیمی را ارائه دهند.
• پزشکان متخصص در طب فیزیکی و توانبخشی معمولاً قادرند وسایل و ابزارهای حمایتی مناسبی را به شما ارائه دهند که به شما در مواجهه با مشکلات حرکتی و ناتوانی کمک کنند. این وسایل و ابزارها میتوانند شامل بریس (اسپیکاست)، عصا، عصای زیربغل، بالابر، واکر و صندلی چرخدار باشند.
• بعضی اوقات ، فقط مسئله ایجاد تغییرات کوچک است. متخصصان پزشكی به جزئیات توجه میکنند زیرا انجام تنظیمات كوچك مانند تشخیص عدم تعادل عضلات و ارائه یك برنامه تمرینی رای پرداختن به یك عضله ضعیف میتواند باعث بهبود عملكرد و درد فرد شود.
آیا پزشکان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در بعضی موارد جراحی را انجام میدهند یا توصیه میکنند؟
متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی تخصص درمان غیرجراحی را دارند. اما اگر نتیجهی تشخیص نشان دهد که نیاز به جراحی دارید، پزشک متخصص با تیم جراحان مناسب در تیم مراقبت شما مشورت خواهد کرد و ممکن است یک روش با حداقل تهاجم و آسیب را به شما توصیه کند. همچنین، پزشک تخصصی در طب فیزیکی و توانبخشی میتواند در طول فرآیند بازگشت به سلامتی شما را همراهی و پشتیبانی کند.